Alfa Romeo; de ‘Biscione’, Milaan en een klavertje vier

Wie denkt aan Italië en aan design, komt al snel uit bij de Italiaanse automerken zoals Ferrari, Lamborghini‎, Maserati of Alfa Romeo. De Italianen zullen dit het liefst snel vergeten, maar het laatstgenoemde automerk werd in 1910 opgericht door de Fransman Alexandre Darracq, als Italiaans onderdeel van het Franse automerk Darracq. Een Fransman! Gelukkig zou ALFA (Anonima Lombarda Fabbrica Automobili) later overgenomen worden door Nicola Romeo, waardoor het bedrijf weer op en top Italiaans werd en bekend zou komen te staan onder Alfa Romeo. Een andere geruststelling voor de Italianen is dat het logo van het automerk de stad Milaan vertegenwoordigt en dat het sinds het werd ontworpen, door een andere Italiaan, Romano Cattaneo, tot op de dag van vandaag amper gewijzigd is.

Alfa Romeo en de Biscione

Milaan is de bakermat van Alfa Romeo. Niet vreemd dus, dat toen in 1910 het eerste embleem werd ontworpen -en waarbij de merknaam overigens enkel ‘Alfa’ was- men koos voor een cirkelvormig ontwerp, in tweeën gedeeld, met hierop twee symbolen van de stad Milaan. Het rode kruis op een witte ondergrond, dat we tegenwoordig kennen als het stadswapen van Milaan, en het heraldische symbool van de Milanese familie Visconti, de slang of ‘Biscione’. Maar als je iets verder kijkt zul je ontdekken dat de symboliek verwijst naar twee grote families uit Milaan die met hun legers aan de 11e eeuwse kruistochten deelnamen.

Aan de rechterzijde zie je hoe een groene slang, de ‘Biscione’, een vijand verslindt. Tijdens de eerste kruistochten schonk de aartsbisschop aan de Milanese kruisvaarders een banier met hierop een afbeelding van een slang, die het leger goddelijke bescherming zou moeten bieden tijdens de strijd. Nadat de kruisvaarders, het leger van de Viconti , zegevierden en de stad jeruzalem innamen werd als herinnering aan hun overwinning een verslagen Saraceen in de bek van de slang geplaatst. In 1336 werd deze slang gekroond, een privilege dat werd toegekend door de Hertog van Oostenrijk aan Milaan.

De linkerhelft van het embleem toont een rood kruis op een witte achtergrond. Tijdens een latere kruistocht zou Giovanni da Rho namelijk de muur van Jeruzalem beklommen hebben om hier als eerste de kruisvaardersvlag te plaatsten. Toen de kruisvaarders terugkeerden van hun overwinning droegen zij trots een banier met een met een rood kruis op een witte achtergrond, als teken van hun overwinning en onaantastbaarheid. De da Rho familie nam het symbool over op hun familiewapen, net zoals eeuwen later ook Alfa Romeo zou doen.

Het design van het logo

Zoals gezegd werden de slang en het kruis samengevoegd in het cirkelvormige logo van Alfa Romeo. In een blauwe ring kwam bovenin de naam Alfa en onderin de stadsnaam Milano te staan. De twee namen werden van elkaar gescheiden door twee knopen van het huis van Savoye, als een hulde aan het koningshuis.

In de loop der tijd werd het logo verschillende keren gewijzigd, hoewel het kruis en de slang altijd zouden blijven. In 1915 werd Alfa overgenomen door Nicola Romeo, die zijn eigen naam niet enkel toevoegde aan het bedrijf maar ook aan het embleem. Tien jaar later, in 1925, kregen het kruis en de slang voor enige tijd gezelschap van een gouden lauwerkrans die het logo omringde, nadat met de Alfa Romeo P2 het eerste wereldkampioenschap werd gewonnen. Met de val van de monarchie en het uitroepen van de Italiaanse Republiek verdwenen de knopen van het huis van Savoye uit het embleem en werden vervangen door twee ineen gestrengelde lijnen.

Na de tweede wereldoorlog werd het embleem vereenvoudigd. In 1960 werd de triomfantelijke gouden krans iets dunner gemaakt en nadat de nieuwe Alfasud fabriek werd geopend in de buurt van Napels verdween ook de stadsnaam Milano. De vormgeving van het embleem werd steeds strakker en ook de lauwerkrans werd teruggebracht tot een gouden cirkel. Et voila, dit was het logo zoals wij dat vandaag de dag ook kennen!

Klavertje vier

Ook het klavertje vier, of quadrifoglio, is een bekend symbool van Alfa Romeo. In 1923 plaatste Ugo Sivocci een afbeelding van de quadrifoglio op de zijkanten van zijn racewagen, in de hoop dat het hem geluk zou brengen. En nog steeds zie je op de Alfa Romeo racewagens een klavertjevier afgebeeld!