Iedereen kent Pompeii. Minder bekend is dat bij dezelfde uitbarsting van de Vesuvius in 79 na Christus ook het stadje Herculaneum onder een dikke laag lava en as verdween. Breng jij ook een bezoek aan Herculaneum vanaf Napels? Ik vertel je er alles over.
Wat lees je in deze blog
De uitbarsting van de Vesuvius in 79 na Christus
In het jaar 79 na Christus vond een van de grootste natuurrampen van de oudheid plaats. De uitbarsting van de Vesuvius zorgde ervoor dat een regen van as over de stad Pompeii neerdaalde. Later die dag zou de stad Herculaneum getroffen worden door een pyroclastische stroom en bedekt worden onder een allesverwoestende laag modder en lava.
Herculaneum was oorspronkelijk een oude vissersstad. De kust van Campanië werd ontdekt door rijke Romeinse burgers die er luxe villa’s lieten bouwen. Hierom leefden er ten tijde van de vulkaanuitbarsting ongeveer 4000 mensen in Herculaneum. Door de uitbarsting werd het stadje in een keer van de kaart geveegd.
De opgravingen van Herculaneum
In de jaren na de uitbarsting werd de vruchtbare grond aan de voet van de Vesuvius gebruikt om gewassen te verbouwen. Langzaam herrees een nieuwe stadje. Sommigen wisten wat er diep onder de grond verborgen was, maar na verloop van tijd was iedereen de oude stad vergeten. Tot in 1709 bij de aanleg van een waterput bij toeval het antieke Herculaneum werd ontdekt.
Hoewel de Vesuvius in de negentiende en twintigste eeuw nog een paar keer zou uitbarsten, werden er opgravingen verricht rondom de vulkaan. Toeristen trokken vooral naar Pompeii. Herculaneum was stukken ontoegankelijker. Je moest in diepe schachten afdalen om de gebouwen te zien. Tegenwoordig is ongeveer een derde van de stad opgegraven en opengesteld voor publiek en is een bezoek stukken comfortabeler.
Wat maakt Herculaneum zo bijzonder?
Herculaneum is een volledige geconserveerde Romeinse stad. De dikke laag modder die de stad bedekte heeft ervoor gezorgd dat de gebouwen goed bewaard zijn gebleven. Hetzelfde geldt voor de prachtige mozaïeken en wandschilderingen en zelfs gebouwen met verschillende verdiepingen. In deze ‘flats uit de oudheid’ leefden op de bovenverdiepingen de iets minder bedeelde Romeinen. Zij hadden geen keuken of binnenplaats maar leefden wel midden in Herculaneum.
Er is meer ontdekt dan alleen gebouwen. Archeologen hebben ook resten van kaas en brood teruggevonden, amforen voor tarwe. Houten wiegjes, kasten, beelden van huisgoden en zelfs eierschalen.
Het is niet moeilijk om je voor te stellen hoe het leven hier moet zijn geweest. Het voelt bijna aan als een verlaten stad, waar het leven zo weer opgepakt kan worden.
Tip: je kan je ticket voor Herculaneum – en eventueel de Vesuvius en Pompeï – online bestellen. Wil je ook Pompeï bezoeken, dan lees je hier alles over in deze blog over de opgravingen van Herculaneum en Pompeï.
Bezienswaardigheden van Herculaneum
De stad Herculaneum is opgebouwd uit regelmatige rechthoeken en was ooit omgeven door een muur en stadspoorten. Buiten de muren lagen luxe villa’s, waronder de beroemde Villa dei Papiri, soms met een schitterend uitzicht op zee. Volgens de filosoof Seneca had bijvoorbeeld keizer Tiberius hier een buitenverblijf.
Huis van Neptunus en Amphitrite
In het Huis van Neptunus en Amphitrite (Casa di Nettuno e Anfitrite) kan je misschien wel de mooiste mozaïeken van Herculaneum bewonderen. Zo is hier een schitterend bewaard gebleven wandmozaïek te zien van de zeegod Neptunus en Amphitrite. Ook heeft het een nymphaeum, een rijk versierd monument voor bronnimfen.
Casa dello Scheletro
Het Casa dello Scheletro is vernoemd naar het skelet dat hier tijdens opgravingen in de negentiende eeuw werd gevonden. Het huis heeft een nymphaeum, een plek die is gewijd aan de verering van de nimfen. Hierboven zie je zeven kleurrijke mozaïeken.
Huis van het Hert (Casa dei Cervi)
Zoals de meeste huizen in de Romeinse tijd vind je in Herculaneum verschillende huizen met een goed bewaard atrium. Dit is het centrale gedeelte van het huis waar het grootste deel van de vertrekken op uit kwam. Het Huis van het dubbele atrium heeft zelfs twee atria.
In het omvangrijke Casa dei Cervi is het atrium helemaal overdekt. In dit huis zijn ook muurschilderingen te zien. De villa is overigens vernoemd naar het beeld van marmeren herten dat hier werd gevonden.
Huis van Argus
In het Huis van Argus, ofwel het Casa d’Argo, kan je goed zien hoe een welgestelde Romeinse familie leefde. Het huis heeft onder andere een portaal en een luxe dinerzaal.
De badhuizen van Herculaneum
Voor de de Romeinen – en dus ook in Herculaneum – was het badhuis dé plek om even te ontspannen, maar ook om anderen te ontmoeten. In Herculaneum zijn twee thermencomplexen teruggevonden. Het oudste complex was verdeeld in een mannen- en vrouwengedeelte, die elk hun eigen ingang hadden. In de thermen kan je nog de kleedruimte zien, het apodyterium. Hier zijn zitplekken en schappen aan de muur om je je spullen neer te leggen.
Hoewel het vrouwengedeelte van het badhuis minder rijk is gedecoreerd, kan je in het apodyterium van de vrouwen een mooi zwart-wit vloermozaïek zien. Zeegod Triton hier is afgebeeld met dolfijnen en andere zeewezens.
Bakkerijen
Er zijn twee bakkerijen teruggevonden in de stad. In de ruïnes kan je de maalstenen en stenen ovens van de bakkerij nog zien. Bijzonder zijn ook de café’s die je langs de straten ziet. Ze werden een thermopolium genoemd, van het Griekse thermos (warm) en poleo (verkopen). Je kon er namelijk ook warme drankjes en versnaperingen krijgen. Wie niet thuis kookte, kon hier komen om iets te kopen. De thermopolia zijn te herkennen aan de marmeren toonbanken met aardewerken potten, die prachtig bewaard zijn gebleven.
Hal van de Augustales
In de Hal van de Augustales kan je indrukwekkende en kleurrijke fresco’s zien. De wanden van het heiligdom zijn versierd met afbeeldingen van de goden Minerva, Juno en Hercules.
Dagelijks leven in Herculaneum
In Herculaneum loop je over de platte stenen waarmee de straten zijn geplaveid. Aan weerszijden van de straten staan huizen van baksteen met prachtige muurschilderingen. In sommige huizen zie je dat zelfs de houten dakbalken bewaard zijn gebleven na de vulkaanuitbarsting. In andere huizen zijn de vloeren versierd met prachtige gekleurde mozaïeken.
De opgravingen in Herculaneum onthullen veel over het dagelijks leven in de Romeinse samenleving. Zo zijn de kruiken bewaard gebleven die werden gebruikt om eten warm te houden en zie je de baden in de oude badhuizen.
Sommige huizen hebben trappen naar de hoger gelegen etages. In veel opgegraven Romeinse steden zijn deze bovenverdiepingen verwoest, terwijl ze in Herculaneum goed bewaard zijn gebleven. Je kan dus aan de huizen veel afzien over het leven in de Romeinse tijd.
De meeste inwoners van Herculaneum konden veilig over zee wegkomen. In de stad werden bijna geen lichamen aangetroffen. Alleen bij de oude boothuizen zie je de skeletten van de mensen gevonden die te laat waren en de ramp niet overleefden.
Herculaneum bezoeken
Herculaneum is minstens net zo interessant als Pompeii. Het voordeel van Herculaneum is dat het minder bekend is en hierdoor minder bezoekers trekt. Tijdens mijn bezoek aan Herculaneum was er geen wachtrij bij de kassa en kon ik in alle rust de opgravingen bewonderen.
Je kan zowel Herculaneum als Pompeii bezoeken als dagtrip vanuit Napels. Je kan ter plekke kaartjes kopen om de opgravingen te bezoeken. Een aanrader is om je bezoek aan Herculaneum te combineren met het beklimmen van de Vesuvius en het bezoeken van Pompeii. Het is een goed idee om een excursie te boeken waarbij vervoer, gids en entreetickets voor je worden geregeld.
Praktische tips voor een bezoek aan Herculaneum
- Je hebt ongeveer 2 tot 3 uur nodig om de stad te bezichtigen.
- Bij je bezoek aan Herculaneum krijg je een folder met wat informatie, maar je kan ook kiezen voor een audioguide.
- Bij de ingang van Herculaneum is beperkt eten en drinken te koop. Beter koop je iets bij de winkels tussen het station en de opgravingen of eet je wat bij een restaurantje.
- Vergeet niet voldoende water mee te nemen en je in te smeren met zonnebrandcrème. Het kan behoorlijk warm worden.
- Er zijn toiletten aanwezig bij de opgravingen.
Met de auto naar Herculaneum
Herculaneum is goed met de auto te bereiken. Een auto huren is hierom een goed idee! Zo kan je mooi de regio verkennen. Lees in deze blog alles over een auto huren in Italië. Neem de Autostrada A3 langs de kust van Napels naar Salerno, en dan ben je in ongeveer 10 minuten in Herculaneum. Er is een grote parkeerplaats bij de ingang van het park. Met de auto kan je hierna eenvoudig naar de Vesuvius rijden. Er zijn twee parkeerplaatsen bij de Vesuvius.
Met de trein naar Herculaneum
Wil je met het openbaar vervoer naar Herculaneum? Vanaf het station van Napels kan je een directe trein nemen naar Herculaneum en Pompeï. Deze trein gaat twee keer per uur. Vanaf het station Portici – Ecolano is het een klein kwartier lopen naar de opgravingen van Herculaneum. Dezelfde trein vervolgt zijn weg naar Pompeï, als je deze opgravingen later op de dag ook nog wil bezoeken.
Een alternatief is om de bovengrondse metro naar het station Ercolano-Scavi te nemen of om met de bus te gaan.
Overnachten in de buurt van Herculaneum
Bekijk hier een overzicht met hotels in de buurt van Herculaneum. Bij de ingang van Herculaneum ligt het Miglio d’Oro Park Hotel. Het is een comfortabel hotel met uitzicht op de opgravingen.
Je kan natuurlijk ook in Napels zelf verblijven. Het beste kies je dan een hotel in de buurt van het oude centrum, of je huurt een appartement via Airbnb. Via deze link krijg je 25 euro korting op je eerste verblijf!
Meer lezen over Herculaneum
- Pompeii and Herculaneum A Sourcebook | Alison E. Cooley | Uitgever: Taylor & Francis Ltd| ISBN 9780415666800 | Bestel hier bij bol.com
- Houses and Society in Pompeii and Herculaneum | Andrew Wallace-Hadrill | Uitgever: Princeton University Press |ISBN 9780691029092 | Bestel hier bij bol.com
- Ontdek reisgids – Napels & Amalfikust |Auteur: Frank Helbert Gabriella Vitiello | Uitgever: ANWB |ISBN 9789018044022 | 18,95 | Bestel hier bij bol.com
- Time to momo – Napels 100% good time! | Iris de Brouwer |Uitgever: Mo’Media |ISBN 9789057678288 | 16,99 | Bestel hier bij bol.com
Dit artikel bevat affiliate links. Weet dat als je een hotel boekt of product koopt via een van de links in dit artikel, Italië Uitgelicht een kleine commissie ontvangt zónder extra kosten voor jou.
Martien Valcke zegt
Ik weet niet meer precies hoe en wanneer ik voor het eerst Op italieuitgelicht.nl kwam.
Laat me zeggen dat jullie mail tegenwoordig een zondagcadeautje voor me betekent!
Dank jullie wel hiervoor.
Zoals vandaag weer (Herculaneum, EHBO, etc…) is de site interessant en vaak praktisch.
Ik ben blij met de tips en bv. ook het item Hoe bezoek ik Herculaneum. We waren voor het laatst in 1989 in deze stad en ben benieuwd of er misschien nog iets meer ontdekt is sinds die tijd.