Carthago, derde stad van het Romeinse rijk
Aan de kust van het huidige Tunesië lag de stad Carthago. Volgens de mythe werd deze stad in de negende eeuw v.Chr. gesticht door de Fenicische prinses Elissa. Ze was afkomstig uit de stad Tyrus, het huidige Libanon, en werd later door Vegilius koningin Dido genoemd. De stad Carthago groeide in de loop der eeuwen uit tot een handels- en machtsimperium. De machtige Carthaagse vloot domineerde grote delen van de Middellandse Zee en Carthago was hiermee een geduchte tegenstander van het Romeinse Rijk. In 146 v. Chr. verwoestten de Romeinen de stad en ruim een eeuw later bouwde keizer Augustus Carthago weer op. Na Rome en Alexandrië ontwikkelde het zich tot derde stad van het Romeinse rijk. Vanaf de zevende eeuw raakte Carthago langzaam in de vergetelheid, maar de stad bleef voortleven in klassieke muziek, kunst, literatuur en films. De ruïnes die in de vroege negentiende eeuw werden herontdekt staan sinds 1979 op de Unesco Wereld Erfgoedlijst.
Carthago
Nog een kleine maand is in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden een tentoonstelling te zien over Carthago, een van de belangrijkste steden van de oudheid. De grote tentoonstelling over Carthago toont de archeologische rijkdom en roemruchte geschiedenis van een van de spraakmakendste havensteden uit de oudheid. Er zijn stukken te bewonderen uit onder meer het Louvre, het British Museum en Carthago-musea uit Tunesië; meer dan driehonderd voorwerpen, van kleurrijke mozaïeken, marmeren en bronzen sculpturen, grafmonumenten, juwelen, glaswerk tot opgedoken kostbaarheden uit een scheepswrak. Nooit eerder was in Nederland een grote tentoonstelling over Carthago te zien!
Herme met afbeelding van een Afrikaanse jongeling, Leisteen, 2de eeuw na Chr, Musée national du Bardo, Tunesië. Foto: Rijksmuseum van Oudheden.
De Overvloed, Marmer, gevonden in Carthago, Musée national de Carthage, Tunesië. Foto: Rijksmuseum van Oudheden
Punische Oorlogen
“Ceterum censeo Carthaginem esse delendam”, “Overigens ben ik van mening dat Carthago vernietigd moet worden”, zou Cato bij elke redevoering hebben gezegd. In ruim een eeuw vochten de steden Carthago en Rome drie oorlogen uit, de Punische Oorlogen, naar de Latijnse naam voor Carthago. Vooral de veldheer Hannibal spreekt tot de verbeelding, omdat hij met olifanten de Alpen overstak om Rome aan te vallen. Hannibal werd verslagen en Carthago deels verwoest. Maar volgens Cato was dit niet genoeg. Tijdens een debat toonde hij een verse vijg, die slechts drie dagen eerder in Carthago was geplukt. De boodschap erachter was dat de vijand snel in Rome kon zijn. Cato pleitte dan ook voor de totale vernietiging van Carthago. Hoewel de uitspraak waarschijnlijk een verzinsel is, is de strekking wel waar. Cato wilde Carthago vernietigd hebben.
De ruïnes van Carthago, uitkijkend op de antieke haven
Foto: Rijksmuseum van Oudheden
Humbert: Nederlander in Carthago
De eerste archeologische opgravingen in Carthago werden in 1817 gedaan door de Nederlandse Jean-Emile Humbert. Hij ontdekte onder andere vier grafstenen en twee fragmenten met Punische inscripties. Tussen 1822 en 1824 ging Humbert terug naar Tunesië in dienst van het net opgerichte Rijksmuseum van Oudheden. Tijdens deze opgravingen vond hij meer oudheden uit de Punische tijd van Carthago en kocht acht monumentale standbeelden van Romeinse keizers en keizerinnen.
Oude ansichtkaart van de opgravingen van Carthago
Carthago, 27 november 2014 t/m 10 mei 2015, Rijksmuseum van Oudheden
www.rmo.nl
Carthago, Rijksmuseum van Oudheden
