De klassieke Grand Tour was een reis voor welgestelde jongemannen. Na het afronden van hun opleiding reisden ze op zijn minst een aantal maanden door Europa. Het hoogtepunt was een bezoek aan Italië. Steden als Venetië, Florence of Rome, een bezoek aan Pompeï of een uitstapje naar de Vesuvius. Bestaat er eigenlijk ook nog zoiets als een moderne Grand Tour door Italië?
De klassieke Grand Tour
De Grand Tour was een must voor jongemannen uit aristocratische gezinnen, bijvoorbeeld uit de Nederlanden of Engeland, en later ook de nieuwe rijken uit de 19e eeuwse Verenigde Staten. Families stuurden hun zonen op reis door Europa om hen algemene kennis en verfijning mee te geven.
Voor de vaak klassiek opgeleide mannen waren Rome en Griekenland de bakermat van de westerse beschaving. Italië was dan ook vaak het hoogtepunt én het eindpunt van de Grand Tour. Geef hen eens ongelijk! Het aangename klimaat, de rijkdom van de artistieke en culturele schatten en de mediterrane levensstijl waren destijds net zo aantrekkelijk als tegenwoordig.
Het Pantheon en de Uffizi
In Rome werden de resten van de klassieke oudheid bezocht, de archeologische vondsten en het Pantheon. Of men bewonderde er de meesterwerken van Michelangelo. In Florence werd een bezoek gebracht aan de Uffizi. Avonturiers maakten een reis van Pompeï naar Herculaneum, maakten een trektocht door de Dolomieten of een uitstapje naar de Vesuvius.
De Italiëreis veranderde aan het begin van de twintigste eeuw. Denk aan het boek en de film A Room with a View die spelen in het jaar 1908. De wereldoorlogen hadden Europa nog niet voorgoed veranderd. Hoewel jonge mannen nog steeds voor langere tijd naar het buitenland trokken, waren er nu ook steeds vaker vrouwen die een studiereis maakten. Universiteiten boden programma’s aan waardoor studenten een academisch jaar konden volgen aan een buitenlandse universiteit. Maar één ding bleef hetzelfde: de Uffizi in Florence, het San Marcoplein in Venetië en het Romeinse Colosseum bleven onverminderd populair.
Een moderne Grand Tour door Italië: musea en de Biënnale van Venetië
Droom jij nu ook weg bij de gedachte aan een Grand Tour? Een ontspannen reis om maandenlang de kunst en cultuur van Italië te ontdekken? Ik wel! Maar wie heeft hier tegenwoordig nog weken of maanden de tijd voor? We zullen het moeten doen met onze 27 vakantiedagen per jaar.
De Italianisant, de Italië-reiziger, gaat tegenwoordig op zoek naar ervaringen die samen een bijzondere reis maken. Bezoeken aan nieuwe musea en monumenten, archeologische opgravingen, pelgrimages of fietstochten. De moderne reiziger heeft dan wel minder tijd, hij heeft veel meer te bezoeken dan zijn voorgangers.
De Peggy Guggenheim Collectie in Venetië bijvoorbeeld. Wereldwijd is dit één van de belangrijkste moderne kunstverzamelingen, met werken van Klee, Picasso, Braque, Duchamp, Léger, Brancusi, Dalí, Magritte, Miró, Mondriaan, Kandinsky, Giacometti, Pollock, Rothko en Moore. Maar ook de Biënnale van Venetië is voor veel mensen een reden om naar Italië af te reizen.
De klassieke musea als de Uffizi en de Vaticaanse Musea blijven onverminderd populair. Maar nieuwkomers als het Messner Mountain Museum Corones in de Dolomieten, het Ferragamo Museum en Gucci Museum in Florence of het Herbert Percy Horne Foundation Museum zijn misschien wel minstens zo interessant.
Archeologische vondsten
Veel archeologische sites die je vandaag de dag kan bezoeken, waren ten tijde van de Grand Tour nog verborgen onder de grond. De archeologische plekken die waren blootgelegd waren destijds ook nog eens moeilijker te bereiken. Nu kan je per vliegtuig, trein en auto overal redelijk eenvoudig komen en rijden tourbussen af en aan op de ooit afgelegen plekken.
In de afgelopen decennia hebben archeologen nieuwe sites en artefacten blootgelegd. Etruskische graven in Umbrië of Toscane. En in Selinunte in Sicilië komt letterlijk kennis over Magna Graecia naar boven, het pre-Romeinse Griekse rijk. Pompeii is verder ontgonnen en nieuwe sites zijn hier geopend, zogenaamde domus of huizen van rijke inwoners van het oude Pompeii. Allemaal archeologische vondsten die de afgelopen decennia zijn gedaan.
Pelgrimages en literaire personages
Naast cultureel, kan de moderne Grand Tour ook sportief zijn. Misschien is dit juist tegenwoordig wel populair, omdat alles per touringcar of segway te bezoeken is, en men terug wil gaan naar de basis. Wandelen, hiken, klimmen of fietsen. Een fietstocht door de verschillende regio’s van Italië, over de meer onbekende wegen van Italië. Een wandeling door de bergen zoals de Alta Via di Merano.
Pelgrims bezoeken nog steeds de Sint Pieter en lopen in de voetsporen van Sint Franciscus van Assisi. Door Italië lopen eeuwenoude pelgrimsroutes als de Via Amerina, de Cammino di San Benedetto of de Via Francigena. Het thuisland van Franciscus van Assisi en het Vaticaan trekken echter al lang niet meer enkel religieuze pelgrims. De routes lenen zich ook perfect voor een wandelvakantie.
Moderne reizigers volgen misschien nog wel vaker de voetsporen van een literair personage als Andrea Camilleri’s detective Montalbano in Sicilië, Donna Leon’s Commissario Guido Brunetti in Venetië of Dan Brown’s Robert Langdon in Florence. Ze ontdekken Rome in de voetsporen van Federico Fellini of bezoeken Cinecitta Studios Rome, waar de beroemde regisseur werkte aan films als La Dolce Vita, Satyricon en Amarcord. Amerikanen, veelal, bezoeken Cortona waar schrijfster Frances Mayes haar geliefde Villa Bramasole (uit het boek Under The Tuscan Sun) in ere herstelde. Zij wakkerde bij veel Amerikanen de Italiaanse droom aan.
Een Grand Tour door Italië
Een Grand Tour door Italië… zou jij kiezen voor een klassieke tour, een wandeltocht of een tour langs de mooiste musea van Italië?
