Voor het eerst in de eeuwenoude geschiedenis van het evenement zal de finale van het traditionele Calcio Storico in Florence niet worden gespeeld, zo besloot de burgemeester van Florence enkele dagen geleden. De voorrondes van de bij de Florentijnen zeer geliefde historische voetbalwedstrijd, die altijd al een gewelddadige traditie kent, werden dit jaar gekenmerkt door ernstige onregelmatigheden. Reden voor de burgemeester om de finale af te gelasten, om verdere conflicten, spanningen en geweld te voorkomen.
Calcio Storico afgelast
Het Calcio Storico Fiorentino is een historische voetbalwedstrijd die plaatsvindt op het Piazza Santa Croce. Vier teams – uit de vier stadsdelen- strijden om de eer van hun wijk, in een wedstrijd waarin alles is toegestaan. De finale wordt traditioneel op 24 juni gespeeld, de dag van San Giovanni, patroonheilige van de stad. Het Calcio vindt zijn oorsprong in de Renaissance en is in al die eeuwen nauwelijks veranderd; het enige doel is de bal naar de overkant van het veld te krijgen en alles is toegestaan om je tegenstander tegen te houden. De spelers zijn zonder uitzondering dan ook indrukwekkend. Kolossaal, van het type dat je ‘s avonds niet tegen wil komen in een donker steegje. Gebroken neuzen en uitgestoken ogen, verbrijzelde kaken. Tijdens de wedstrijd is geweld eerder uitzondering dan regel. Ondanks, of dankzij dit, is de wedstrijd een hoogtepunt van de Florentijnse cultuur, en de beslissing deze finale te annuleren viel de burgemeester zwaar. “Ik verontschuldig mij bij de Florentijnen, in weerwil van mezelf moet ik een beslissing nemen die ik niet zou hebben gewild; de finale van het Calcio Storico zal niet worden gespeeld.” Hij vervolgt: “Ik ben diep teleurgesteld, als burgemeester en als Florentijn, in de wijze waarop het toernooi tot nu toe gespeeld is. Elke mogelijkheid van de voortzetting ervan zou de reeds onhoudbare situatie alleen maar verergeren.” Hij wordt hierin gesteund door de ‘Commissione disciplinare’ van het Calcio Storico. Deze geeft aan dat zij “veroordelen wat er gebeurd is in de voorrondes. Dit had niets te maken met loyaliteit en competitieve geest.” Harde sancties als boetes en tal van schorsingen van spelers en de capitani zijn het gevolg. En nu dus ook de afgelasting van de finale. Volgens de burgemeester is het nu de taak van de stad om de eer van het Calcio Storico te herstellen; “Met nieuwe regels om de ware geest terug te krijgen van een evenement dat niet alleen tot de verbeelding spreekt van de Florentijnen, maar van de hele wereld.”
De Renaissance komt tot leven
Want een indrukwekkende traditie, zo kan je het Calcio Storico wel noemen. In 2011 had ik kaarten bemachtigd voor de finalewedstrijd. De stad was uitgelaten maar tevens gespannen voor wat er zou gaan komen. Omdat ik destijds ‘Oltrarno’ woonde, aan de andere zijde van de Arno, stond ik aan de kant van de Witten, de Bianchi uit Santa Spirito. De Roden van Santa Maria Novella en de Groenen van San Giovanni waren al uitgeschakeld. ‘Wij’ streden tegen de Blauwen van Santa Croce, die hier een thuiswedstrijd speelden, aan de voet van de Franciscaanse basiliek Santa Croce.
Zoals gezegd, is het Calcio Storico een wedstrijd waar alles is toegestaan en die je gerust gewelddadig mag noemen. Maar volgens de Florentijnen zelf valt het allemaal wel mee, nu veroordeelde moordenaars niet meer mogen deelnemen, nu fysiek geweld niet meer excessief mag worden ingezet en er al tijden niemand meer gestorven is op het veld(!). In eerdere jaren liep het geweld uit de hand en was de wedstrijd eigenlijk één groot gevecht, waarin niemand zich bekommerde om de bal of het spel.
Voor de wedstrijd lopen de spelers in traditionele kostuums door de stad richting de “arena”, in hun Renaissance kostuum dat waarschijnlijk het einde van de wedstrijd niet zal halen. De kleding wordt voor de wedstrijd ontdaan van de mouwen, om de tatoeages goed uit te laten komen, en de rest wordt tijdens het vechten wel afgescheurd. De gehele parade bestaat, naast de spelers, uit zo’n vijfhonderd deelnemers, allen in historisch kostuum. Dames met prachtige jurken en de mannen in glanzende harnassen en met vervaarlijke wapens. Even waan je je in de Renaissance.
In het hol van de leeuw
In 2011, toen wij de finale bezochten, waanden wij ons echter ook in het hol van de leeuw. Waar de kaartverkoopster ons verzekerde dat wij kaarten voor de Witten hadden gekregen was de man bij de entree onverbiddelijk: “Tribune B, jullie zitten bij de Blauwen.” Inderdaad, in onze speciaal voor de wedstrijd uitgezochte witte kledij. Enigszins ongemakkelijk lopen wij richting de tribune. Om ons heen kijken toeschouwers ons boos aan, het gehalte sportschoolmannen met brede schouders en indrukwekkende tatoeages is hoog. Zitten wij hier wel veilig, in het hol van de leeuw?
Het plein voor de Santa Croce stroomt vol. Vaandeldragers gooien van grote afstand vlaggen naar elkaar en de hoofdscheidsrechter betreedt het veld. De kanonnier lost een saluutschot en de wedstrijd is geopend. De bal gaat het veld op en al snel zijn alle deelnemers verwikkeld in gevechten. De belangrijkste strategie lijkt te zijn dat je probeert zoveel mogelijk tegenstanders tegen de grond te werken en hen hier houdt. Koste wat het kost. De paar overige spelers die zich niet constant bezig houden met deze worstelpartijen proberen – met gevaar voor eigen leven zo lijkt het- de bal naar de overzijde van het plein te krijgen. Het spel lijkt wat op rugby, alleen zijn er geen enkele regels.
Het kanonsschot klinkt voor de Blauwen. De tribune om ons heen barst uit zijn voegen, de toeschouwers juichen en schreeuwen vervloekingen naar de tegenpartij. De twee meisjes in hun witte kleding worden boos aangekeken; zie je nou wel! Santa Croce ligt op voorsprong, maar al snel klinken de kanonsschoten voor doelpunten ook voor de Witten. Al durven wij niet echt te juichen, de mannen zien er nog steeds vervaarlijk uit. Ondanks de ongeschreven regel dat je het veld niet verlaat en doorgaat tot je erbij neervalt, zijn inmiddels de eerste spelers op brancards van het veld gedragen.
De Blauwen winnen en in de stad is het een groot feest. De spelers die niet al te zware verwondingen hebben, trekken weer in parade door de stad. Veel van hun teamgenoten worden afgevoerd naar het ziekenhuis. Het Calcio Storico is een gewelddadige traditie, maar wel één die diep geworteld is in de stad. In welke vorm zal de wedstrijd komend jaar gespeeld worden?
