• Home
  • Over Italië Uitgelicht
  • Samenwerken met Italië Uitgelicht
  • Contact
  • Blog
  • Nav Social Icons

  • Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
  • Home
  • Reizen naar Italië
    • Autoroutes naar Italië
    • Auto huren in Italië
    • Zona Traffico Limitato, ZTL
    • Accommodaties
  • Regio’s
    • Noord-Italië
      • Emilia-Romagna
      • Friuli-Venezia Giulia
      • Ligurië
      • Lombardije
      • Piemonte
      • Trentino-Zuid-Tirol
      • Valle d’Aosta
      • Veneto
    • Midden-Italië
      • Lazio
      • Marche
      • Toscane
      • Umbrië
    • Zuid-Italië
      • Abruzzen
      • Basilicata
      • Calabrië
      • Campanië
      • Molise
      • Puglia
      • Sardinië
      • Sicilië
  • Steden
    • Noord-Italië
      • Bergamo
      • Bologna
      • Bolzano
      • Genua
      • Mantua
      • Milaan
      • Padua
      • Turijn
      • Venetië
      • Verona
    • Midden-Italië
      • Assisi
      • Florence
      • Lucca
      • Perugia
      • Pisa
      • Rome
      • Siena
      • Volterra
    • Zuid-Italië
      • Bari
      • Cagliari
      • Catania
      • Lecce
      • Napels
      • Palermo
      • Taormina
  • Reisroutes
  • Kunst & Cultuur
    • Italiaanse kunst
    • Architectuur
    • Geschiedenis
    • Tentoonstellingen
    • Italiaanse taal
    • Boekentips
  • Italiaanse keuken
    • Italiaanse recepten
    • Italiaanse producten
    • Italiaanse kookboeken
    • Koffie
    • Wijnen, drankjes en cocktails
    • Restaurants
  • Winacties
  • Contact
    • Over Italië Uitgelicht
    • Samenwerken met Italië Uitgelicht
  • Blog
  • Mobile Menu Widgets

    Zoeken

    Volg me op social media!

Italië Uitgelicht

Italië Uitgelicht

Hét online reismagazine over Italië!

  • Reizen naar Italië
    • Autoroutes naar Italië
    • Auto huren in Italië
    • Zona Traffico Limitato, ZTL
    • Accommodaties
  • Regio’s
    • Noord-Italië
      • Emilia-Romagna
      • Friuli-Venezia Giulia
      • Ligurië
      • Lombardije
      • Piemonte
      • Trentino-Zuid-Tirol
      • Valle d’Aosta
      • Veneto
    • Midden-Italië
      • Lazio
      • Marche
      • Toscane
      • Umbrië
    • Zuid-Italië
      • Abruzzen
      • Basilicata
      • Calabrië
      • Campanië
      • Molise
      • Puglia
      • Sardinië
      • Sicilië
  • Steden
    • Noord-Italië
      • Bergamo
      • Bologna
      • Bolzano
      • Genua
      • Mantua
      • Milaan
      • Padua
      • Turijn
      • Venetië
      • Verona
    • Midden-Italië
      • Assisi
      • Florence
      • Lucca
      • Perugia
      • Pisa
      • Rome
      • Siena
      • Volterra
    • Zuid-Italië
      • Bari
      • Cagliari
      • Catania
      • Lecce
      • Napels
      • Palermo
      • Taormina
  • Reisroutes
  • Kunst & Cultuur
    • Kunst & musea
    • Architectuur
    • Geschiedenis
    • Tentoonstellingen
    • Italiaanse taal
    • Boekentips
  • Italiaanse keuken
    • Italiaanse recepten
    • Italiaanse producten
    • Italiaanse kookboeken
    • Koffie
    • Wijnen, drankjes en cocktails
    • Restaurants
  • Winacties
Pluto en Persephone

Mythen in marmer gevangen: Pluto en Proserpina

12 december 2013 door Aniek Rooderkerken

Pluto en Proserpina

Na de Aeneas, Anchises en Ascanius verleende kardinaal Scipione Borghese in 1621 een tweede opdracht aan Gianlorenzo Bernini. Ditmaal voor het uitbeelden van het verhaal van Pluto en Proserpina, beschreven in Ovidius Metamorphosen. De krachtige god van de onderwereld Pluto ontvoert Proserpina naar de Hades, langs de driekoppige hond Cerberus die haar grenzen bewaakt. Door tussenkomst van Jupiter krijgt Proserpina’s moeder van Ceres de toestemming dat haar dochter de helft van het jaar naar de aarde mag terugkeren en de andere helft in de Hades doorbrengt.

Ovidius Proserpina

…… … Als Proserpina
zich daar vermaakt en blanke lelies of viooltjes plukt
en die met meisjesijver in haar rokken en in mandjes
verzamelt – met vriendinnen doet zij wie het meest vergaart-,
wordt ze, haast in één tel, ontdekt, begeerd, geschaakt door Hades!

Ovidius, Metamorphosen. Vertaald door M. d’Hane-Scheltema. Boek V, regels 391- 395.

Het beeldhouwwerk van Bernini bevindt zich nu in de Romeinse Villa Borghese, waar een prachtig museum huist. Het werk toont het moment waarop Pluto Proserpina meesleept naar de onderwereld. Wanneer je voor het beeld staat, wordt dit moment als ware het een film geleidelijk aan onthuld. Je ziet namelijk eerst de linkerzijde van het beeldhouwwerk, de rug van Pluto. Pluto heeft de agressieve houding van een sterke man die een jonge vrouw probeert te ontvoeren. Achter Pluto bevindt zich de driekoppige portier van de onderwereld, Cerberus.

Wanneer je het beeld verder bekijkt, via de ronde beweging van de draperieën, zie je Proserpina die probeert vrij te komen uit Pluto’s sterke greep en haar hoofd van hem afwendt. Uiteindelijk valt je oog op haar gezicht, dat lijkt te schreeuwen om de hulp van haar moeder Ceres. Het lijkt alsof Ovidius zelf ons via het beeld van Bernini de mythe van Pluto en Proserpina vertelt.

Verloren onschuld

Naast het klassieke verhaal kan je het beeldhouwwerk echter ook nog op een andere wijze interpreteren. Hoewel het Concilie van Trente de Metamorphosen had veroordeeld, werd de bundel toch snel weer populair in hoofse kringen en werden Proserpina en haar mythe verschillende moralisaties toebedeeld. In Proserpina’s jaarlijkse terugkeer uit de onderwereld zag men de cyclus van de seizoenen of de allegorie van Christus’ dood en wedergeboorte. Tegelijkertijd werd dit verhaal van liefde veranderd in een verhaal over verkrachting, verloren onschuld en vruchtbaarheid, wat in het oorspronkelijke verhaal van Proserpina juist niet het geval was. Hiermee is de mythe beladen met tegenstrijdigheden.

Pluto en Proserpina
Pluto en Proserpina

Plotieke intenties

Waarom zou Scipione Borghese een werk met zulk beladen betekenis willen hebben? Een verklaring zou kunnen zijn dat in nabijheid van het familiepaleis aan de Tiber een Romeins heiligdom stond, de Tarentum, met een altaar gewijd aan de goden Dis (Pluto), Proserpina en Ceres.

Scipione zou echter ook politieke intenties voor het beeld gehad kunnen hebben. Paus Paulus V was gestorven, waardoor Scipione een groot deel van zijn positie aan het pauselijk hof als kardinaal-neef verloren had aan Ludovico Ludovici, neef van de nieuwe paus. Om zijn machtspositie toch veilig te stellen bood Scipione de Pluto en Proserpina aan Ludovici om diens gunsten te winnen.

Het geschenk was echter dubbelzinnig, daar er op de sokkel van het beeld een waarschuwende inscriptie was aangebracht: Quisquis humi pronus flores legis | inspice saeve me Ditis ad domum rapi ofwel Oh jij die, gebogen, de bloemen van de aarde plukt, zie degene die was ontvoerd naar de woning van de wilde Pluto. Een duidelijk boodschap en waarschuwing aan Ludovici dat hij zijn macht snel zal verliezen…..

Meer lezen over Bernini?

Lees deze boeken over Bernini:

  • Nico Oudt | Bernini. Zijn Leven en werk | Uitgeverij Boxpress B.V. | 9789462952744 | € 49, 95
  • Andrea Bacchi | Bernini | Officina Libraria | 9788899765569 | € 43,-
  • Paul Den Arend | Bernini in Rome. Gian Lorenzo Bernini and the Baroque in Rome | Createspace Independent Publishing Platform | 9781514708712 | € 14,99

Of de volgende blogs:

  • Gianlorenzo Bernini
  • Aeneas, Anchises en Ascanius
  • Apollo en Daphne
  • David
  • Rome in de voetsporen van Bernini
  • De mythologische stichting van de stad Rome
Pluto en Proserpina
Pluto en Proserpina

Categorie: Italiaanse kunst, Italië, Kunst & Cultuur, Lazio, Rome

Dit vind je misschien ook leuk

Eenzame sok, het debuut van Jeanine LagendijkEenzame sok, het schrijversdebuut van Jeanine Lagendijk
Bia de Medici, Bronzino. (detail) Galleria degli Uffizi FirenzeDe mooiste portretten van de Renaissance; Bia de’ Medici
De voorkant van het boek 'Het leven in Rome' van HoratiusRomeinse literatuur: ‘Het leven in Rome’ van Horatius

Lees Interacties

Reacties

  1. Leen zegt

    7 oktober 2021 om 06:45

    Van Bernini naar Aniek, in één stap. Dank u voor de toelichting bij het beeldhouwwerk van Pluto.
    Als ik wat later je fietsverhalen lees zou ik meteen naar Italië willen. Wat een gave; sportief zijn én kunnen schrijven. Als het mogelijk is blijf ik je graag volgen. Veel geluk!

    Beantwoorden

Geef een antwoord Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Next Post >

Mythen in marmer gevangen; Aeneas, Anchises en Ascanius

Primaire Sidebar

Ciao

Ciao! Mijn naam is Aniek en ik ben gek op Italië. Op Italië Uitgelicht deel ik Italiaanse bestemmingen en reisverhalen, en schrijf ik over van alles rondom cultuur, tradities, kunst, boeken en culinair.

Lees meer

Connect

Zoeken

Bestel de nieuwe editie van De Smaak van Italië!

De nieuwe editie van De Smaak van Italië wil jij ook lezen! Pre-order de nieuwe editie!

  • Ontmoet de salvataggi van TOSCANE
  • BOEIEND Bolzano Wandelen, wijnen & wellness
  • Wegdromen in RAVELLO Hier wil je ooit eens slapen
  • KNAPPE KOPPEN Kleurrijk keramiek van Sicilië
  • NAPELS’ ZIEL IN DE ZOMER Op pad met een streetfotograaf
  • CITYTRIP CHIOGGIA Het kleine zusje van Venetië

Nieuwsbrief

Blijf op de hoogte van de mooiste verhalen en ontvang één keer per maand de beste reistips voor Italië!

Privacy Policy & Disclaimer

Meer reisinspiratie

@ItalieUitgelicht

Tijdens een vakantie in Toscane is er van alles te Tijdens een vakantie in Toscane is er van alles te zien en te beleven. Hier tref je een mooie mix van kleurrijke dorpjes, culturele steden, overheerlijke wijnen en indrukwekkende natuur. Maar welke plekken mag je absoluut niet missen? In de nieuwste blog nemen we je mee naar de mooiste bezienswaardigheden van Toscane. Link in bio!
Je leert het meest over de culinaire en lokale tra Je leert het meest over de culinaire en lokale tradities als je zelf aan de slag gaat tijdens een workshop. En dus moeten we aan de slag! Bij Agriturismo Agave Alghero leren we de fijne kneepjes van het pastamaken, uiteraard van de lokale pastasoorten.
Wauw! Wat is het Parco Regionale do Porto Conte pr Wauw! Wat is het Parco Regionale do Porto Conte prachtig! En wat zijn er mooie verhalen te ontdekken. Dit ga ik de komende dagen doen, dus houd de stories in de gaten.
Wist je dat dit park ooit grotendeels moerasgebied was? Gevangenen uit een strafkolonie hebben het gebied ontgonnen, in het museum (gevestigd in de oude gevangenis) leer je er alles over.
La Vita è Dolce van Letitia Clark Dolce is zo’n La Vita è Dolce van Letitia Clark Dolce is zo’n kookboek waarbij je het liefst direct álle recepten wilt maken. De recepten zijn voorzien van verrukkelijke introducties, zijn goed te volgen en voorzien van volop foto’s. 
Een ode aan de zoete Italiaanse keuken en een onmisbaar kookboek voor de liefhebber van Italiaanse lekkernijen.
Lees meer via de link in bio!
In de tentoonstelling Oevers vol Romeinen in het L In de tentoonstelling Oevers vol Romeinen in het Limburgs Museum ontdek je deze zomer hoe het was om hier in de Romeinse tijd te leven. Aan de hand van bijzondere historische vondsten word je meegenomen naar het Romeinse leven langs de Rijn en Maas.
Deze mantelspeld van verguld zilver werd bijvoorbeeld gevonden in Zwammerdam, maar is van Germaanse oorsprong. (Afbeelding: Rijksmuseum van Oudheden Leiden)
Lees meer in de blog. Link in bio!
Ik weet wel wat ik vandaag ga doen.. de nieuwe edi Ik weet wel wat ik vandaag ga doen.. de nieuwe editie van De Smaak van Italië lezen. Met een bucketlist voor Italië, paradijselijk Ponza én een item over fietsen in Umbrië.
Wil je het magazine nog bestellen, dan vind je in de sidebar van mijn blog een linkje.
Ps: check hoe kat Cipollini steeds mijn foto’s photobombed 😂

Footer

Disclaimer

Blogs op deze website kunnen een samenwerking zijn of affiliate links bevatten. Dit betekent dat als je via één van deze links een aankoop doet, Italië Uitgelicht een kleine commissie ontvangt zónder extra kosten voor jou. Je leest meer hierover in de disclaimer.

Volg mij op social media

Over deze website

Italië Uitgelicht is onderdeel van Aniek Rooderkerken Adventure Media, ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder het KvK-nummer 71391177.

Meer reisinspiratie?

avontuuropreis.com waar je leest over outdoor reizen, avontuur, natuur, fietsen en hiking.

En ga je op reis naar Puglia? Bekijk dan zeker de website Reizen naar Puglia.

Copyright Italië Uitgelicht © 2022