• Home
  • Over Italië Uitgelicht
  • Samenwerken met Italië Uitgelicht
  • Contact
  • Winacties
  • Blog
  • Nav Social Icons

  • Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
  • Home
  • Reizen naar Italië
    • Autoroutes naar Italië
    • Auto huren in Italië
    • Zona Traffico Limitato, ZTL
    • Accommodaties
  • Regio’s
    • Noord-Italië
      • Emilia-Romagna
      • Friuli-Venezia Giulia
      • Liguria / Ligurië
      • Lombardia / Lombardije
      • Piemonte / Piëmont
      • Trentino-Alto Adige / Trentino-Südtirol / Trentino-Zuid-Tirol
      • Valle d’Aosta / Aostadal
      • Veneto
    • Midden-Italië
      • Lazio
      • Marche / Marken
      • Toscana / Toscane
      • Umbria / Umbrië
    • Zuid-Italië
      • Abruzzo / Abruzzen
      • Basilicata
      • Calabria / Calabrië
      • Campania / Campanië
      • Molise
      • Puglia / Apulië
      • Sardegna / Sardinië
      • Sicilia / Sicilië
  • Steden
    • Noord-Italië
      • Bergamo
      • Bologna
      • Bolzano / Bozen
      • Genova / Genua
      • Mantova / Mantua
      • Milano / Milaan
      • Padova / Padua
      • Torino / Turijn
      • Venezia / Venetië
      • Verona
    • Midden-Italië
      • Assisi
      • Firenze / Florence
      • Lucca
      • Perugia
      • Pisa
      • Roma / Rome
      • Siena
      • Volterra
    • Zuid-Italië
      • Bari
      • Cagliari
      • Catania
      • Lecce
      • Matera
      • Napoli / Napels
      • Palermo
      • Taormina
  • Reisroutes
  • Boekentips
  • Kunst & Cultuur
    • Architectuur
    • Geschiedenis
    • Italiaanse kunst
    • Tentoonstellingen
  • Italiaanse keuken
    • Italiaanse kookboeken
    • Italiaanse producten
    • Italiaanse recepten
    • Restaurants
  • Winacties
  • Contact
    • Over Italië Uitgelicht
    • Samenwerken met Italië Uitgelicht
  • Blog
  • Mobile Menu Widgets

    Zoeken

    Volg me op social media!

Italië Uitgelicht

Italië Uitgelicht

Culturele reizen naar Italië!

  • Reizen naar Italië
    • Autoroutes naar Italië
    • Auto huren in Italië
    • Zona Traffico Limitato, ZTL
    • Accommodaties
  • Regio’s
    • Noord-Italië
      • Emilia-Romagna
      • Friuli-Venezia Giulia
      • Liguria / Ligurië
      • Lombardia / Lombardije
      • Piemonte / Piëmont
      • Trentino-Alto Adige / Trentino-Südtirol / Trentino-Zuid-Tirol
      • Valle d’Aosta / Aostadal
      • Veneto
    • Midden-Italië
      • Lazio
      • Marche / Marken
      • Toscana / Toscane
      • Umbria / Umbrië
    • Zuid-Italië
      • Abruzzo / Abruzzen
      • Basilicata
      • Calabria / Calabrië
      • Campania / Campanië
      • Molise
      • Puglia / Apulië
      • Sardegna / Sardinië
      • Sicilia / Sicilië
  • Steden
    • Noord-Italië
      • Bergamo
      • Bologna
      • Bolzano / Bozen
      • Genova / Genua
      • Mantova / Mantua
      • Milano / Milaan
      • Padova / Padua
      • Torino / Turijn
      • Venezia / Venetië
      • Verona
    • Midden-Italië
      • Assisi
      • Firenze / Florence
      • Lucca
      • Perugia
      • Pisa
      • Roma / Rome
      • Siena
      • Volterra
    • Zuid-Italië
      • Bari
      • Cagliari
      • Catania
      • Lecce
      • Matera
      • Napoli / Napels
      • Palermo
      • Taormina
  • Reisroutes
  • Boeken
  • Kunst & Cultuur
    • Architectuur
    • Geschiedenis
    • Italiaanse kunst
    • Tentoonstellingen
  • Italiaanse keuken
    • Italiaanse kookboeken
    • Italiaanse producten
    • Italiaanse recepten
    • Restaurants
Pluto en Persephone

Mythen in marmer gevangen: Pluto en Proserpina

12 december 2013 door Aniek Rooderkerken

Pluto en Proserpina

Na de Aeneas, Anchises en Ascanius verleende kardinaal Scipione Borghese in 1621 een tweede opdracht aan Gianlorenzo Bernini. Ditmaal voor het uitbeelden van het verhaal van Pluto en Proserpina, beschreven in Ovidius Metamorphosen. De krachtige god van de onderwereld Pluto ontvoert Proserpina naar de Hades, langs de driekoppige hond Cerberus die haar grenzen bewaakt. Door tussenkomst van Jupiter krijgt Proserpina’s moeder van Ceres de toestemming dat haar dochter de helft van het jaar naar de aarde mag terugkeren en de andere helft in de Hades doorbrengt.

Ovidius Proserpina

…… … Als Proserpina
zich daar vermaakt en blanke lelies of viooltjes plukt
en die met meisjesijver in haar rokken en in mandjes
verzamelt – met vriendinnen doet zij wie het meest vergaart-,
wordt ze, haast in één tel, ontdekt, begeerd, geschaakt door Hades!

Ovidius, Metamorphosen. Vertaald door M. d’Hane-Scheltema. Boek V, regels 391- 395.

Het beeldhouwwerk van Bernini bevindt zich nu in de Romeinse Villa Borghese, waar een prachtig museum huist. Het werk toont het moment waarop Pluto Proserpina meesleept naar de onderwereld. Wanneer je voor het beeld staat, wordt dit moment als ware het een film geleidelijk aan onthuld. Je ziet namelijk eerst de linkerzijde van het beeldhouwwerk, de rug van Pluto. Pluto heeft de agressieve houding van een sterke man die een jonge vrouw probeert te ontvoeren. Achter Pluto bevindt zich de driekoppige portier van de onderwereld, Cerberus.

Wanneer je het beeld verder bekijkt, via de ronde beweging van de draperieën, zie je Proserpina die probeert vrij te komen uit Pluto’s sterke greep en haar hoofd van hem afwendt. Uiteindelijk valt je oog op haar gezicht, dat lijkt te schreeuwen om de hulp van haar moeder Ceres. Het lijkt alsof Ovidius zelf ons via het beeld van Bernini de mythe van Pluto en Proserpina vertelt.

Verloren onschuld

Naast het klassieke verhaal kan je het beeldhouwwerk echter ook nog op een andere wijze interpreteren. Hoewel het Concilie van Trente de Metamorphosen had veroordeeld, werd de bundel toch snel weer populair in hoofse kringen en werden Proserpina en haar mythe verschillende moralisaties toebedeeld. In Proserpina’s jaarlijkse terugkeer uit de onderwereld zag men de cyclus van de seizoenen of de allegorie van Christus’ dood en wedergeboorte. Tegelijkertijd werd dit verhaal van liefde veranderd in een verhaal over verkrachting, verloren onschuld en vruchtbaarheid, wat in het oorspronkelijke verhaal van Proserpina juist niet het geval was. Hiermee is de mythe beladen met tegenstrijdigheden.

Pluto en Proserpina
Pluto en Proserpina

Plotieke intenties

Waarom zou Scipione Borghese een werk met zulk beladen betekenis willen hebben? Een verklaring zou kunnen zijn dat in nabijheid van het familiepaleis aan de Tiber een Romeins heiligdom stond, de Tarentum, met een altaar gewijd aan de goden Dis (Pluto), Proserpina en Ceres.

Scipione zou echter ook politieke intenties voor het beeld gehad kunnen hebben. Paus Paulus V was gestorven, waardoor Scipione een groot deel van zijn positie aan het pauselijk hof als kardinaal-neef verloren had aan Ludovico Ludovici, neef van de nieuwe paus. Om zijn machtspositie toch veilig te stellen bood Scipione de Pluto en Proserpina aan Ludovici om diens gunsten te winnen.

Het geschenk was echter dubbelzinnig, daar er op de sokkel van het beeld een waarschuwende inscriptie was aangebracht: Quisquis humi pronus flores legis | inspice saeve me Ditis ad domum rapi ofwel Oh jij die, gebogen, de bloemen van de aarde plukt, zie degene die was ontvoerd naar de woning van de wilde Pluto. Een duidelijk boodschap en waarschuwing aan Ludovici dat hij zijn macht snel zal verliezen…..

Meer lezen over Bernini?

Lees deze boeken over Bernini:

  • Nico Oudt | Bernini. Zijn Leven en werk | Uitgeverij Boxpress B.V. | 9789462952744 | € 49, 95
  • Andrea Bacchi | Bernini | Officina Libraria | 9788899765569 | € 43,-
  • Paul Den Arend | Bernini in Rome. Gian Lorenzo Bernini and the Baroque in Rome | Createspace Independent Publishing Platform | 9781514708712 | € 14,99

Of de volgende blogs:

  • Gianlorenzo Bernini
  • Aeneas, Anchises en Ascanius
  • Apollo en Daphne
  • David
  • Rome in de voetsporen van Bernini
  • De mythologische stichting van de stad Rome
Pluto en Proserpina
Pluto en Proserpina

Categorie: Italiaanse kunst, Italië, Kunst & Cultuur, Lazio, Roma / Rome

Dit vind je misschien ook leuk

Het Vrijthof met de Sint Janskerk en de Sint-Servaasbasiliek- Remigio CantagallinaItaliaans uitzicht op het Vrijthof: Remigio Cantagallina’s kunstenaarsreis naar de Zuidelijke Nederlanden
Jusepe de Ribera, Apollo en Marsyas, 1637Meesterlijke afschuw – Aanstekelijke emoties op Ribera’s Apollo en Marsyas
Een stedentrip FlorenceVijf bijzondere musea in Florence die je bezocht móet hebben!

Lees Interacties

Reacties

  1. Leen zegt

    7 oktober 2021 om 06:45

    Van Bernini naar Aniek, in één stap. Dank u voor de toelichting bij het beeldhouwwerk van Pluto.
    Als ik wat later je fietsverhalen lees zou ik meteen naar Italië willen. Wat een gave; sportief zijn én kunnen schrijven. Als het mogelijk is blijf ik je graag volgen. Veel geluk!

    Beantwoorden

Geef een antwoord Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Next Post >

Mythen in marmer gevangen; Aeneas, Anchises en Ascanius

Primaire Sidebar

Ciao

Ciao! Mijn naam is Aniek en ik ben gek op Italië. Ik studeerde Renaissance Studies, ging hiervoor naar Florence, Rome en Perugia. Op reis bezocht ik nog veel meer Italiaanse bestemmingen. Op Italië Uitgelicht deel ik Italiaanse bestemmingen en reisverhalen, en schrijf ik over van alles rondom cultuur, tradities, kunst, boeken en culinair.

Lees meer

Op social media

Zoeken

Nieuwsbrief

Blijf op de hoogte van de mooiste verhalen en ontvang één keer per maand de beste reistips voor Italië!

Disclaimer & Privacyverklaring

Lees ook De Smaak van Italië

De nieuwe editie van De Smaak van Italië wil jij ook lezen! Bestel de nieuwe editie! Met artikelen over de perfecte plek onder de zon, rondje Lago Trasimeno, Garfagnana de tuin van Toscane, culinair Isola D’ Elba, Triëst, stad van boeken en koffie en nieuwe recepten van de Pasta Grannies!

Meer reisinspiratie

Volg me op Instagram via @ItalieUitgelicht

Een beetje Italië in…. Frankrijk! Het Pausenpal Een beetje Italië in…. Frankrijk! Het Pausenpaleis (Palais des Papes) in Avignon wel te verstaan. Avignon werd in 1309 de verblijfplaats van de pausen, tijdens hun ballingschap uit Rome. Paus Benedictus XII en paus Clemens VI lieten het paleis tussen 1335 en 1352 bouwen op een uitstekende rots boven de Rhône.
In Avignon in meer te ontdekken voor Italiëliefhebbers. Het Petit Palais museum herbergt een unieke verzameling schilderijen uit de Middeleeuwen en de Italiaanse Renaissance.
En zo was ik dan een weekend in Siena. Wat een pra En zo was ik dan een weekend in Siena. Wat een prachtige stad blijft het ook altijd 🥰
Vanaf vandaag te zien in Centraal Museum Utrecht! Vanaf vandaag te zien in Centraal Museum Utrecht! ‘De Bentvueghels: Een berucht kunstgenootschap in Rome’.
Heb jij de tentoonstelling al gezien? Wat vond je ervan?
De tentoonstelling De Bentvueghels. Een berucht ku De tentoonstelling De Bentvueghels. Een berucht kunstgenootschap in Rome is van 11 februari 2023 tot en met 4 juni 2023 te zien in het Centraal Museum in Utrecht. Bijzonder, want nooit eerder was er een tentoonstelling over het beruchte kunstgenootschap. De Bentvueghels vertelt het verhaal van een broederschap van jonge mannen die hielden van feestvieren en grappen maken, maar die voor alles kunstenaar waren. Lees meer in de link in bio!
Andrea Bajani vertelt in Het boek van de huizen he Andrea Bajani vertelt in Het boek van de huizen het levensverhaal van een man, Ik, aan de hand van de huizen waar hij gewoond heeft. Een statig pand, een lawaaiig appartement, een souterrain, en andere plekken waar Ik gewoond heeft en die voor huis kunnen doorgaan.
#boekentip
Dit zijn toch wel de leukere pakketjes die je ontv Dit zijn toch wel de leukere pakketjes die je ontvangt 😍 Een heerlijke fles olijfolie van @al_fianco. En ook een mooie, zware fles om aan een Italië-liefhebber cadeau te doen. 
Deze olijfolie komt uit Molise. Hier genieten de olijfbomen van de mediterraanse zon en een lichte zeebries. Als dank schenken ze (h)eerlijke olijven waar Al Fianco dan weer deze olijfolie van maakt. Deze fles is het resultaat van de oogst van oktober ‘22. 🫒

Footer

Disclaimer

Blogs op deze website kunnen een samenwerking zijn of affiliate links bevatten. Dit betekent dat als je via één van deze links een aankoop doet, Italië Uitgelicht een kleine commissie ontvangt zónder extra kosten voor jou. Je leest meer hierover in de disclaimer.

Volg mij op social media

Over deze website

Italië Uitgelicht is onderdeel van Aniek Rooderkerken Adventure Media, ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder het KvK-nummer 71391177.

Meer reisinspiratie?

Op Avontuur op reis.com lees je over outdoor reizen, avontuur, natuur, fietsen en hiking.

Ga je op reis naar Puglia? Bekijk dan de website Reizen naar Puglia.

Copyright Italië Uitgelicht © 2023