Eindeloos veel kerken kun je bezoeken in Rome. Maar de Lateraankerk, de Sint Pieter, de Sint Paulus buiten de muren en de Santa Maria Maggiore zijn pauselijke basilieken. Deze 4 kerken kregen in 1300 van paus Bonifatius VIII een speciale titel (Basilica Maior) om pelgrims uit te nodigen juist deze kerken te bezoeken. Als je deze kerken als pelgrim bezocht dan werden je zonden kwijtgescholden door de paus, de plaatsvervanger van God op aarde.
Basilica Maior
De titels van Basilica Maior werden dus waarschijnlijk bedacht uit financiële motieven, maar de kerken zijn wel bijzonder en oud. In de Santa Maria Maggiore bijvoorbeeld hangt een schilderij waarvan de kerk zegt dat ze door de apostel Lucas zelf geschilderd is. Het schilderij Salus Populi Romani is echter door kunsthistorici gedateerd in de 8e eeuw na Chr. De kerk heeft er belang bij te zeggen dat het door de apostel zelf is geschilderd, want dan neemt het belang van het schilderij natuurlijk enorm toe en hiermee ook het toerisme en de pelgrims. Op het schilderij wordt Maria met kind afgebeeld. De Mariaverering werd door de kerk pas officieel erkend in de 431 met een kerkelijk concilie, een soort vergadering waar besluiten werden genomen over de koers van het katholicisme. Hoewel het mogelijk is dat er al voor die tijd afbeeldingen van Maria zijn gemaakt, heeft de kerk hier haar geschiedenis zelf op creatieve wijze geschreven. Het is een minuscuul schilderijtje waaromheen een heel architectonisch hoogtepunt is gebouwd in de Borghese kapel.
Heiligverering van Maria
Die heiligverering van Maria, hoe kwam dat nou tot stand? In 431 na Chr. werd in Efeze, Turkije, een concilie of kerkvergadering gehouden. Deze werd voorgezeten door de keizer van het Oost Romeinse Rijk, dat toen al gespleten was. Er deden ongeveer 200 bisschoppen mee aan de vergadering. Ook deze vergadering ging, zoals de voorgaande concilies, over de natuur van Jezus in theologische zin. De volgelingen van Nestorius vonden dat Jezus zowel goddelijk als menselijk was. 100 Jaar terug, bij het concilie van Nice, ging het over de vraag of Jezus eenzelfde natuur had als God. Toen dat bevestigd was (zij hadden dezelfde natuur) riep dat natuurlijk vragen op over de relatie van Jezus met zijn moeder. Had Maria, de moeder van Jezus God gecreëerd of had zij toch een mens ter wereld had gebracht en was zij alleen moeder van de persoon Jezus? Uiteindelijk geeft men de Nestorianen ongelijk: Jezus was puur goddelijk, daarmee werd Maria dus ook heilig gemaakt als moeder van God. De bisschoppen die niet bij de vergadering op waren komen dagen werden geëxcommuniceerd, dus uit de kerk gegooid. Vandaag de dag is de kerk in Oost-Syrië nog steeds Nestoriaans. De concilies zorgden voor splitsingen in de kerk, waardoor verschillende richtingen ontstonden. Zo zou in de 11e eeuw er een splitsing komen tussen de orthodoxe kerk en de katholieke kerk, en in de 16e eeuw tussen protestanten en katholieken.
Er is ook een Sixtijnse kapel in de Santa Maria Maggiore, waarbij Sixtus V opdracht heeft gegeven tot de bouw. De uitvoering hiervan kwam deels te liggen bij de bekende architect van Sixtus V (1585-1590), Domenico Fontana. Fontana leverde een belangrijke bijdrage aan de barok in Rome. In 1527 was Rome geplunderd en de waarde van paus Sixtus V voor de stadsontwikkeling en architectuur in Rome is niet te onderschatten.
Santa Maria Maggiore en de Mariaverering
De constructie van de kerk zelf, de Santa Maria Maggiore, is begonnen in de eerste helft van de 5e eeuw. Het geld wat nodig was om deze Mariakerk te bouwen is waarschijnlijk mogelijk gemaakt door de aankopen van land in heel Italië door de kerk. De kerk nam land over van de heidense senatoren die hun macht en invloed zagen afnemen. Dit land bracht veel geld op, en dat werd geïnvesteerd in deze kerken. De kerk zelf heeft een heel ander verhaal over de oorsprong van de Santa Maria Maggiore. Een kinderloos echtpaar zou een visioen van de maagd hebben gekregen waarin zij hen vertelde dat ze een kerk moesten bouwen op de plek waar het de volgende dag zou gaan sneeuwen. Dit zou vervolgens de volgende dag écht zijn gebeurd, op de locatie waar nu de kerk staat. De Santa Maria Maggiore wordt daarom ook wel de ‘Heilige Maria van de Sneeuw’ genoemd. Elk jaar wordt deze gebeurtenis op 5 Augustus herdacht in de basiliek. Ook van dit verhaal zul je afbeeldingen zien in de kerk.
In de kerk zijn 5e eeuws mozaïeken te zien met afbeeldingen van Maria als de drager van God. Ook is in de kerk een triomfboog met afbeeldingen van Maria. De triomfboog is eigenlijk een heidens element uit de oudheid, dat geïntegreerd is in de christelijke kerk. In dekerk liggen ook prominente figuren uit de katholieke kerk begraven, zoals Hiëronymus, Bernini en Ignatius van Loyola. Hiëronymus was de eerste die de Bijbel van het Grieks naar het Latijn vertaalde, Bernini was een belangrijke barok architect die het Sint Pieter Plein ontwierp. Ignatius van Loyola was de geestelijke vader van de Jezuïeten.
Geef een antwoord