Schoonheid van de nacht van Gabriele d’Annunzio

Op de middelbare school leren Italiaanse pubers hun klassiekers. Leopardi, Manzoni, natuurlijk Dante maar ook d’Annunzio (1863-1938).  Daar zullen zij vooral te maken krijg met zijn meest beroemde werk “Il piacere”, dat in Nederland is vertaald als “Kind van de lust”. Een weelderige roman (eerste van een drieluik) waarin het decadente en zinnelijke leven wordt verheerlijkt op het begin van de 19e eeuw. Een hedonistische roman over amoureuze escapades. Met veel gedetailleerde beschrijvingen van gevoelens en schoonheid. Daarmee typerend voor de Italiaanse cultuur, waarin altijd veel ruimte is geweest voor estetica.

Politiek

d’Annunzio was niet alleen schrijver, hij bemoeide zich ook met de politiek. Hij maakte de Eerste Wereldoorlog mee en was zeer verbolgen toen na afloop van de strijd een deel van het Italiaanssprekend gebied werd bezet door Oostenrijk en Joegoslavië. De beweging waar hij deel van uitmaakte wordt het irredentisme genoemd. Deze beweging was in zwang sinds de eenwording van Italië in 1861 (de Risorgimento). Uit boosheid lukte het hem in 1919 de (Joegoslavische) stad Fiume te bezetten. Hier probeerde hij een soort ideaalstaat op te bouwen, die echter veel weg had van het (niet veel latere) fascisme. De stad zou in 1924 Italiaans worden. Mussolini had in die tijd al zijn Mars op Rome gerealiseerd en het fascisme, dat in Europa als eerste gehoor vond in Italië, was een realiteit.

Leuk optrekje

Il Duce was wel gecharmeerd van het gedachtegoed van d’Annunzio, maar vreesde ook zijn politieke bemoeienis.  Hij kende echter de zwakheid van d’Annunzio: een liefde voor een extreem materialistisch en decadent leven. Zo kocht hij hem als het ware af. Hij gaf hem een enorm landgoed aan het Gardameer (het hele complex van 9 hectare, inclusief enorme tuinen, theater en waterspelen heet Il Vittoriale) waardoor de schrijver eindelijk oeverloos al zijn uitspattingen kon beleven. Zijn politieke betrokkenheid nam af. In deze enorme villa, die mij moet denken aan de tevens exorbitante villa van Berlusconi in Arcore, is d’Annunzio in 1938 gestorven. Deze zeer historisch zeer interessante villa is vandaag de dag een museum. Als je eens op vakantie bent aan het Gardameer, zeker een bezoekje waard.

De hernieuwde uitgave van De schoonheid van de nacht

De schoonheid van de nacht is een verzameling van drie vertaalde werken, in het Italiaans Solus ad Solam, Il notturno  en Il libro segreto.

Solus ad Solam

Het eerste werk, dat postuum in 1939 is gepubliceerd, is een dagboek waarin hij vertelt over zijn liefde voor de getrouwde Giusini. Nu had de schrijver wel meer liefdes, maar over deze liefde heeft hij toch een oprecht gevoel gehad voor de ontberingen van de dame. Giusini verliest  haar verstand nadat ze ’s nachts, terwijl ze onderweg is naar d’Annunzio, wordt meegenomen door twee mannen die haar terugbrengen naar haar wettelijk echtgenoot. In die tijd was het een enorme schande een buitenechtelijke relatie te hebben en kon je rekenen op een totale uitsluiting door de maatschappij. Door die sociale druk verliest de ‘amante’ haar hoofd en belandt in een gesticht. d’Annunzio lijkt oprecht bezorgd om haar, wat hij in de andere boeken waarin hij toch vooral zijn eigen instincten volgt, wel eens af laat weten. Het dagboek getuigt van de liefde voor en het medeleven met zijn geliefde.

Il notturno

Een verzameling nogal donkere overpeinzingen en herinneringen van de schrijver vanuit zijn ziekbed. Herinneringen aan zijn overleden vriend, het verdriet over het ontnomen zicht (een ongeval tijdens de oorlog had hem gewond aan zijn oog), herinneringen aan vroeger, aan zijn moeder en aan zijn jeugd in de Abbruzzen vermengen zich.

Il libro segreto

Een autobiografisch werk dat de schrijver op het einde van zijn leven schreef in Vittoriale. Hij herdenkt alle belangrijke gebeurtenissen in zijn leven, in verzen en in proza.  Hij concludeert dat hij eigenlijk vanaf zijn jeugd al heeft willen sterven. De naderende dood speelt een grote rol in dit laatste werk, dat op het einde fragmentarisch en cryptisch is.

Gabriele d’Annunzio | De schoonheid van de nacht | vertaling: Jan van der Haar | Uitgeverij Arbeiderspers| November 2017 | 320 pagina’s | 24,99 euro | Bestel het boek hier