Paradijselijk Puglia: een weekend olijven plukken in Puglia

Ik strek mijn arm uit en kom net aan de kleine groene vrucht die aan de tak hangt. De olijf is de trots van de regio en hoe bijzonder is het dat ik dit jaar hier, in het zuidelijkste puntje van Italië, de magische olijvenpluk mag meemaken? Pierluigi trommelde dorpsgenoten en burgemeesters, moeders en tantes, nonna’s en nonno’s op om een onvergetelijke reis te organiseren naar Trinitapoli, het stadje van zijn familie.

Olijven plukken in Puglia

Ik sta midden tussen de olijfbomen. Olijfolieproducent Domenico vertelt ons hoe hij deze week is gestart met het oogsten van de eerste olijven van 2016. “Het was geen geweldig jaar voor de productie van olijfolie in Italië”, zo vertelt Domenico ons. “Slechte weersomstandigheden en vooral ziekten teisterden de bomen en halveerden de hoeveelheid beschikbare olijven.” Vooral voor kleine producenten die hun eigen olijfbomen beheren, zoals Domenico, bleek dit een drama.

“Een moeilijk jaar.” is de simpele conclusie. Gelukkig heeft Pierluigi hier nog iets goeds aan toe te voegen. “Dankzij de olijfbomen die zijn geadopteerd is de boomgaard van Domenico nog in goede staat.” Italië Uitgelicht is een van de velen die op dit stukje grond symbolisch een olijfboom adopteerde. De 150 naamkaarten die aan de takken van de olijfbomen hangen zijn er het bewijs van. Onze adoptie en het harde werk van Domenico hebben ervoor gezorgd dat deze bomen het goed maken en er ook dit jaar weer goede, eerlijke olijfolie wordt geproduceerd.

We lopen door de olijfboomgaard, op zoek naar onze bomen. Bestrijdingsmiddelen zijn hier uit den boze, dus loop ik tot mijn knieën tussen het gras, de bloemen en wilde rucola. Een paar meter verderop staan planten vol artisjokken. Het is bijzonder deze magische momenten te delen met de lokale boeren die ons laten kennismaken met een aantal oude tradities.

Olive oil experience tour

Ik ben in Italië met Pierluigi, die een reis organiseert naar zijn geboortegrond in Puglia. Trinitapoli, om precies te zijn. Ver buiten het bereik van toeristen beleef ik hier een ware authentieke ervaring en ontdek ik de tradities van het platteland. Met een klein groepje doen we mee aan de raccolta delle olive, de olijfoogst, kookworkshops, lunches met de lokale bevolking en rondleidingen bij wijnproducten. We ontdekken hoe extra vierge olijfolie wordt gemaakt en ik ontmoette eerder dus al mijn eigen adoptieboom. Niet dat ik nog meer redenen nodig heb om Puglia te bezoeken, maar Pierluigi maakte mij wel direct enthousiast voor deze reis.

In Trinitapoli zelf hebben de nonna’s zich verzameld voor een kookworkshop. We worden door de grootmoeders van Pierluigi verwelkomd met de typische warmte van Zuid-Italië, alsof we oude vrienden en familieleden zijn. Koken is een serieuze zaak, dus voor we de orecchiette leren maken, wordt de lange tafel gevuld met zelfgemaakte gerechten in combinatie met een uitstekende lokale wijn. Schalen vol burrata, gerookte scamorza en stracciatella, melanzane alla parmigiana, zongedroogde tomaatjes en olijven, gegrilde aubergine en courgette, de bekende taralli. En dan moeten de hoofdgerechten nog komen!

De hele familie moet dit al dagen voorbereid hebben. Mamma en nonna staan achter ons om te kijken of we wel voldoende eten. De conclusie is duidelijk: je kan niet zeggen dat je de Italiaanse keuken echt kent als je niet hebt gegeten met een Italiaanse nonna of mamma.

Na de lunch worden we aan het werk gezet. Morgen eten we orecchiette en wij moeten deze zelf maken. Oma’s, moeder en tante kijken streng toe hoe we het deeg uitrollen en met een mes de orecchiette vormen. Zijn deze niet naar wens, dan wordt het deeg zonder pardon weer tot een bal gerold en start je opnieuw. Eten is een serieuze zaak. Een dag laten zullen we schalen artisjokken – die we bij de olijfboomgaard ook zagen staan – schoonmaken en frituren.

UNESCO werelderfgoed in Puglia

“Het doel van Pierluigi’s Olive Oil Experience Tour is niet alleen het ontdekken van de herkomst van de olijfolie, hoewel het een van de belangrijkste onderdelen van de reis is. De reis is ook een manier om mensen in contact te laten komen met een authentiek deel van Italië dat nog niet bedorven is door het toerisme. Het biedt de unieke kans om drie dagen als een local in Trinitapoli te leven, te leren en plezier te hebben.” aldus Pierluigi.

Het opgaan tussen de locals bleek nog niet zo eenvoudig. Je wordt overal hartelijk ontvangen, maar je merkt dat het toerisme dit deel van Italië nog niet ontdekt heeft. De vice-burgemeester heet ons officieel welkom, we halen de lokale kranten en worden geïnterviewd voor een televisiespecial. Toeristen in Trinitapoli! Onopgemerkt rondlopen zit er niet in. Iedereen heet ons welkom en vertelt vol trots over de regio.

Puglia heeft meer te bieden dan heerlijk eten, zo komen we te weten. Al zijn het eten en de wijn al redenen op zich naar Puglia af te reizen. Wij startten de toer eerder al met een bezoek aan Castel del Monte. Dit geweldige UNESCO-erfgoed is een symbool van het zogenaamde ‘Imperiale Puglia’ en een goede start om in aanraking te komen met de cultuur en de geschiedenis van deze Italiaanse regio.

Later zullen we een bezoek brengen aan het Parco Naturale della Zona Umida di Trinitapoli, waar we in de stralende zon een wandeling maken. Trinitapoli wordt van de zee gescheiden door de grootste zoutvlakte in Italië. Over de uitgestrekte zoutvlakten zelf kunnen we niet lopen, maar onze gids brengt ons zo dichtbij, dat we de flamingo’s over de zoutvlakten kunnen zien lopen! Want ja, er zijn ook flamingo’s in Italië!

Wijn! En olijfolie!

Trinitapoli mag dan een kleine agrarische gemeente zijn, de productie van olijfolie en wijn is er groot. Om te zien hoe deze producten worden gemaakt bezoeken we onder andere de Frantoio in Trinitapoli van Domenico Labiance. Hier wordt alweer door de vierde generatie olijfolie geperst. Een koude persing, op originele authentieke wijze, met streng geselecteerde olijven.

Ook de wijnproductie is groter dan je van een stad als Trinitapoli zou verwachten. We zijn uitgenodigd voor een rondleiding bij de wijnproducent Casaltrinita’, waar we in de cantina uitleg krijgen over het proces van de wijnbouw en zien hoe de wijn wordt geproduceerd. Ook hier merken we dat de kwaliteit van producten hoog is. De druiven worden aan de poort gecontroleerd, en druiven die niet aan de kwaliteitseisen voldoen worden zonder pardon weer teruggestuurd. Alles om de beste wijnen te produceren.

La raccolta delle olive: Olijven plukken in Trinitapoli

De beste wijnen, kazen, vleesgerechten en natuurlijk olijfolie. We sluiten de tour af met een wijnproeverij in het archeologisch museum van Trinitapoli. Hier proosten we met de hele familie van Pierluigi maar, zo blijkt, het hele stadje is uitgelopen om nog een keer het glas te heffen en te proosten op een bijzondere reis en kennismaking.

De reis naar Trinitapoli is een geweldige ervaring. Het olijven plukken in Puglia, het zien van onze geadopteerde olijfbomen. Alle activiteiten, wijnproeverijen en lunches zijn georganiseerd door inwoners van Trinitapoli, vrienden en familieleden van Pierluigi zelf. Allemaal willen ze hun passie en kennis met ons delen. Deze reis van was een uniek inkijkje in de duurzame productie van olijfolie en wijn, met bijzondere kennismakingen bij de meest hartelijke inwoners van Trinitapoli. Het enige nadeel? Dat we weer een jaar moeten wachten op de volgende oogst!