De kunst van het oud worden van Cicero

Jijzelf, je vader of opa die ouder wordt. Het hoort bij het leven. En toch gaat het bij iedereen anders. De een gaat uit als een nachtkaars terwijl een ander de pech heeft lange tijd fysieke of geestelijke ontberingen te moeten ondergaan. Het is daarbij niet vanzelfsprekend dat mensen dit sereen tegemoet zien. Sommigen klagen en verzuren, terwijl anderen goedgemutst en verstandig hun lot dragen.

Als je slim bent, heb je al tijdens je leven nagedacht over de verschillende fases van het leven. Maar toch: als de oude dag komt kan hij rauw op je dak vallen. Dan is dit boekje van Cicero wellicht een welkome bron van informatie om tot berusting met en acceptatie van een veranderende situatie te komen.

Levenskunst

Het voorwoord van Hunink is echter vermakelijk: Cicero was zelf wel degelijk enigszins een zuurpruim, en heeft in zijn verhandeling een ideale situatie geportretteerd. Hij was menselijk, dat zij hem vergeven.

In het boekje worden vier grote problemen of vragen behandeld die horen bij het ouder worden. En Cicero geeft er een antwoord op. Je zou het wellicht kunnen vergelijken met een antieke “vraag het aan Mona-rubriek” uit de Margriet. Cicero geeft antwoorden voor levensproblemen.

Dat ging in de oudheid natuurlijk wel een beetje anders dan nu. Soms zijn er nogal lange opsommingen. Kijk nou eens hoe Gaius Publius, Scipio Cornelis of etc etc. het deed. Daar moet je een beetje tussendoor lezen. Dat heeft te maken met de hoge status van de voorvaderen in de Romeinse cultuur.

Ook zitten er grappige elementen in. Zo zegt Cicero over een oude wijze die politiek voorlichtte over goddelijke voortekenen dat hij wijs was omdat hij durfde te spreken van “goede voortekens” bij zaken van staatsbelang terwijl voorstellen tegen het staatsbelang slechte voortekenen hadden.

De kern

Tussen de regels door kun je dan lezen over échte manieren om de ouderdom tegemoet te treden. Zo horen bij de ouderdom bepaalde privileges, zoals het hebben van gezag. Ook kan een oudere nog veel plezier hebben in het beheren van een moestuin of in de omgang met de jeugd. En verder zijn er vooral veel overpeinzingen en filosofische beschouwingen over het leven zelf die een mens kunnen helpen bij het wijs dragen van zijn lot. En dat lot is niet alleen de onvermijdelijke dood, maar ook de acceptatie van lichamelijke gebreken en een verandering van betekenisvolle activiteiten.