Waarom heet Venetië La Serenissima?

Op een groep kleine eilanden, die al in de tijd van het Romeinse Rijk Venetia werd genoemd, midden in een lagune ligt de stad Venetië. Door deze unieke ligging staan Venetië en zijn lagune sinds 1987 op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO. Het is niet vreemd dat de Italiaanse stad de bijnamen stad van het water en stad van de bruggen heeft gekregen. Maar waarom heet Venetië La Serenissima?

De meest Serene stad

‘Serenissimo’ was een Byzantijnse titel die in het begin aan de Doge en de Signoria geschonken werd en vervolgens werd uitgebreid naar de gehele Republiek Venetië. De titel van Serenissima Repubblica werd aan verschillende staten verbonden om de soevereiniteit van de republiek te benadrukken. In Venetië werd dit ‘La Serenissima Repubblica Venezia’, ofwel de allerdoorluchtigste Republiek Venetië. De Republiek van Venetië bestond tussen 697 en 1797 en de afkorting “meest serene” omschrijft de pracht en waardigheid van de lagunestad en demonstreert het grote zelfbewustzijn van Venetië. Maar er is nog een reden waarom Venetië al eeuwenlang bekend staat onder deze bijnaam.

Giovan Battista Tiepolo’s Neptunus biedt de rijkdom van de zee aan Venetië, 1748–50, een allegorie op de macht van de Republiek Venetië, omdat de macht en de rijkdom van La Serenissima gebaseerd was op de zee.

Canaletto (1697, Venetië, 1768), Terugkeer van de Bucintoro op Hemelvaartsdag, ca. 1732, Olieverf op canvas, Royal Collection, Windsor
De bucintoro was het schip van de Doges van Venetië. Tot en met 1798 werd het elk jaar gebruikt om de Doge naar de Adriatische Zee te brengen voor het “Huwelijk van de Zee”, een ceremonie die Venetië symbolisch huwde met de zee elk jaar op de “Festa della Sensa” (Hemelvaartsdag).

Van buiten de stad zag Venetië er uit als een rustige plek, gespaard van de onrust die er in zo veel andere steden was. De maritieme handel bracht welvaart voor Venetië en de oligarchische, liberale republiek bleek de basis van een solide staat, die door inwoners uit alle klassen geaccepteerd werd. Zelfs wanneer het ging om buitenlands beleid probeerde Venetië conflicten en geschillen te voorkomen. Liever kozen zij voor bemiddeling en vrede.

De grande dame van de Adriatische Zee was een ware ‘serene’ stad dus, zozeer zelfs dat zij in staat was om drie eeuwen politiek, militair en commercieel verval te overleven, veroorzaakt door de Turkse expansie en de ontdekking van Amerika. Diplomatie, rechtvaardigheid en welvaart, de belangrijkste aspecten van de geschiedenis van Venetië, hebben de stad inderdaad Serenissima gemaakt.

Waarom heet Venetië La Serenissima? Nu weet je het! Wist je dat ook de Serenissima Repubblica di Genova en de Serenissima Repubblica di Lucca bestonden?

Gentile Bellini (ca. 1429 Venetië, 1507 Venetië), Portret van Doge Giovanni Mocenigo, c. 1478 Tempera op paneel, Museo Correr Venetië