alab’Arte. Op bezoek bij een albast atelier in Volterra

Albast atelier in Volterra

In de omgeving van de Toscaanse stad Volterra wordt albast gewonnen. Albast is een zachte, kalkachtige steensoort die bewerkt kan worden door ambachtslieden tot prachtige kunstwerken, sieraden en gebruiksvoorwerpen. Ik ga op bezoek bij alab’Arte, het albast atelier in Volterra van Roberto Chiti en Giorgio Finazzo.

Albast uit Volterra

Al eeuwenlang wordt er in Volterra albast gevonden en bewerkt. Sterker nog, deze geschiedenis gaat zelfs terug naar de tijd van de Etrusken. Zij gebruikten het albast voor het vervaardigen van vazen en schalen, kleine decoratieve objecten, sieraden en de urnen waarin zij de as van hun voorouders bewaarden.

Rond de 17e en 18e eeuw herontdekten ambachtslieden in Volterra de oude kunst van het werken met albast. Volterra ontwikkelde zich tot het centrum van de albast van Italië. Ook tegenwoordig zijn in de straten van Volterra de etalages gevuld met albasten werken. Een aantal ijverige handwerkslieden zet ook tegenwoordig deze oude traditie nog voort, maar het échte ambacht van het bewerken van albast sterft langzaam uit.

Atelier alab’Arte

Hoe bijzonder is het dat er – verstopt in de smalle straatjes van Volterra, vlakbij het Etruskische museum Guarnacci – nog een paar kleine ateliers te vinden zijn waar ambachtslieden aan het werk zijn. In de stoffige werkplaats van alab’Arte bewerken Roberto Chiti en Giorgio Finazzo vakkundig de bleke doorzichtige steen.

Samen proberen ze deze ambachtelijke traditie levend te houden. Roberto: “Wij zijn de laatste generatie die nog met albast werkt. Er is nog een school waar je leert om albast te bewerken, maar je leert het vak pas echt in een werkplaats. Ik werk hier sinds ik van school af kwam, op mijn 18e. Inmiddels dus 40 jaar. Het ambacht sterft langzaam uit. Ook in Volterra.” Het leren bewerken van albast kost je jaren, decennia. Het werk is traag en het kan maanden duren om een stuk te maken.

Hoe dat in zijn werk gaat zien we in het atelier. Je het hier het gevoel terug te gaan in de tijd. De werkplaats is tot de nok gevuld met vrouwelijke naakten, portretbustes, een Madonna en het Kind en een stapel albasten bolhoeden. Honderden gipsmodellen vullen die de planken langs de muren. Een fascinerende wirwar van modellen, half afgewerkte beelden, alles gehuld onder een duimdikke laag albaststof.

Vier soorten albast

“Albast wordt gedolven in de krijtlagen die onder het gebied rond Volterra liggen. In de mijnen vinden ze op 30 tot 100 meter diepte het albast.” zo vertelt Roberto mij. Albast wordt gevonden in blokken die arnione  worden genoemd. De arnione wordt bevrijd van de rotsachtige schil die hem omringt. Zodra het albast volledig is schoongemaakt, is deze klaar om te worden bewerkt.

“Het albast varieert in kleur van doorzichtig wit tot ivoor en van roodachtig tot donkerbruin.” Roberto laat zien hoe albast kan worden onderverdeeld in vier hoofdcategorieën. Agata of Agaat: een albast waarvan de kleur varieert tussen rood en bruin vanwege de aanwezigheid van ijzer- en magnesiumoxiden. Scaglione: een doorschijnend albast. Pietra a marmo: een wit, ondoorzichtig albast dat een beetje lijkt op wit marmer. En tot slot Bardiglio: een albast met donkere aderen, waarvan de kleur varieert op basis van het soort onzuiverheden in de steen.

Bewerken van het albast

Roberto laat zien hoe het albast bewerkt wordt. Hij begint met een blok albast, dat kan worden gezaagd of met een beitel tot ongeveer de gewenste maat kan worden bewerkt. Wanneer er een vaas of een schaaltje wordt gemaakt, zoals nu, wordt het stuk albast vervolgens op een draaibank bevestigd.

Robertop bewerkt het albast vervolgens met verschillende vijlen en beitels. De laatste stap is het polijsten met zandpapier (vroeger werd haaienhuid gebruikt) om de doorzichtigheid te bereiken waar het albast zo bekend om is. Het schaaltje wordt afgewerkt met een olie en talkpoeder. Van blok albast tot een prachtig schaaltje in amper 20 minuten tijd. (zie ook de video onder aan deze blog)

Op bezoek bij een albast atelier in Volterra

Giorgio en Roberto houden een oud ambacht levend. Voor wie meer wil weten over de technieken van het werken met albast is het mogelijk om Roberto en Giorgio aan het werk te zien in het atelier. Ze vertellen alles over dit fascinerende materiaal en in een korte demonstratie laten zie zien hoe kleine voorwerpen gemaakt worden. De demonstratie duurt ongeveer 20 minuten en is geheel vrijblijvend. Een aanrader! Bezoek hierna ook de winkel, een paar straten verderop.

alab’Arte. Atelier: Via Orti di Sant’Agostino 28. Winkel Via Don Minzoni 18, Volterra. alabarte.com – info@alabarte.com. Kijk ook op visittuscany.com.

Deel dit artikel op Pinterest: