Gekust door de zee. Een prachtig stukje onontdekt Italië

Al een paar dagen geniet ik van de prachtige omgeving en ook vandaag kijk ik mijn ogen uit. Samen met een aantal andere Italië-liefhebbers ben ik onderweg naar een masseria, een buitenhuis, om hier de traditionele pizzica te dansen en heerlijk te lunchen. Ik ben namelijk in Italië om te genieten van de Italiaanse keuken. Maar tot het zover is geniet ik van het uitzicht. Zover het oog reikt zie ik eindeloze rijen eeuwenoude en karaktervolle olijfbomen, omgeven door de lage stenen muurtjes die zo kenmerkend zijn voor de streek. De rood gekleurde aarde steekt scherp af tegen de strakblauwe lucht. Dit is puur genieten!

We bevinden ons helemaal onder in de hak van de Italiaanse laars, in Puglia en de provincie Salento om meer specifiek te zijn. Deze regio is rijk aan geschiedenis, biedt Griekse invloeden, Romaanse kathedralen en het Barokke Lecce. De Salento wordt, zoals men zegt, aan beide zijden “gekust”, door de Adriatische Zee in het oosten en de Ionische Zee in het westen. De zee is er nooit ver weg en dit betekent dat je in de Pugliese keuken kan genieten van vis en zeevruchten. Maar de cucina povera of arme keuken bevat ook veel groenten en uiteraard de locale olijfolie. Onze gids weet te vertellen dat de olijfbomen in Puglia goed zijn voor minstens veertig procent van de totale olijfolieproductie in Italië.

“Maar”, zo vertelt ze, “Puglia behoort ook tot een van de belangrijkste wijnstreken van Italië. Er wordt veel wijn verbouwd, waaronder de Negroamaro en de Primitivo. Dus eerst gaan we wijnproeven!” Bij La Cantina San Donaci worden we begroet door Francesca, de sommelier van het wijnhuis. Zij geeft ons een rondleiding door het modern ogende wijnbedrijf. Maar het zou Italië niet zijn als er niet een Vespa voor de ingang zou staan, geparkeerd onder een boom waarvan de takken doorhangen van de bijna rijpe citroenen en waarnaast de Italiaanse vlag wappert. We dalen af naar de cantina, de kelder waarin vroeger de wijn werd bewaard. Nu de wijnen tegenwoordig in roestvrijstalen tanks rijpen, zijn de oude wijnkelders omgebouwd tot een Sala Degustazione. De muren ademen de geur uit van de wijn die hier tientallen jaren is opgeslagen.

Terwijl we door de kelders slenteren vertelt Francesca ons dat je in de wijngaarden eigenlijk alleen lage wijnranken ziet, waarbij de druiven dicht bij de grond hangen. Zo krijgen de druiven warmte van de zon én de grond en krijgen ze een heerlijke smaak. En natuurlijk willen wij dit ook proeven. En zo genieten we van verschillende wijnen en druivensoorten uit de regio; een Salice Salentino, de oudste wijnsoort in de regio, de Malvasia, een zachte wijn die smaakt naar zwart fruit, een Negroamaro en natuurlijk de Primitivo. Als appetizer proeven we enkele typische streekproducten als Taralli, kleine ringvormige zoutjes, en Caciocavallo podolico kaas afkomstig uit de heuvels achter Lecce. Dan haalt Francesca met een twinkeling in haar ogen een speciale wijn tevoorschijn, een Salice Salentino Riserva. vierentwintig maanden gerijpt in barriques van franse eik, waarmee we proosten op de eerste proeverij van de dag.

Terwijl we nagenieten van al het heerlijks dat we geproefd hebben, vertrekken we richting de Masseria Provenzani, een prachtig gerestaureerde zestiende eeuwse boerderij iets buiten Lecce. We lopen voorbij een jaloersmakend zwembad tussen eeuwenoude olijfbomen – waarvoor het helaas nog net te koud is – en worden warm welkom geheten op het verblijf. Tussen de olijfbomen staat een lange tafel, volgeladen met schalen antipasti, versgemaakte pasta, verschillende soorten burrata, een lokale en luchtige soort mozzarella, en alles overgoten met de beroemde lokale olijfolie. Dat de Pugliezen van goed eten houden moge duidelijk zijn!

Terwijl we rustig eten en de middagzon boven onze hoofden schijnt, liggen de katten van de masseria rustig in de zon en kijken ons loom aan. Opeens schrikken ze op. Er klinkt muziek. “Pizzica tarantata”, verduidelijkt de man die naast me zit. “Het is eeuwenoude muziek waaraan men een helende werking toeschreef tegen de beet van de tarantula, de gevaarlijke giftige spin. Men dacht dat door de beet van deze spin een demon bezit had genomen van het slachtoffer en men kon deze alleen uitdrijven door wild te dansen. Maar wat we nu zien is de Pizzica do’ Core, een dans waarin de liefde tussen een man en een vrouw wordt verteld. De vrouw danst op het ritme van de muziek en zwaait met een rode sjaal-de kleur van passie- om de man uit te nodigen met haar te dansen. Maar als ze genoeg heeft van hem, nodigt ze een volgende man uit om mee te dansen, en nog een. Tot ze een man gevonden heeft die haar hart steelt, dan geeft ze hem haar sjaal.” En inderdaad loopt de vrouw weg, maar niet om een man uit te kiezen, want op de een of andere manier zijn het toch iedere keer de ragazze olandese die uit worden gekozen om te dansen…

Na het dansen schuiven we geheel ontspannen aan bij Mamma Giulia, die het scepter zwaait in de keuken van Masseria Provenzani. “Verse pasta gaan we maken”, zo vertelt mamma Giulia ons. “En niet zo maar pasta, maar de specialiteit van de streek; orecchiette ofwel pasta in de vorm van kleine oortjes.” Ik kan niet wachten dit in Nederland zelf ook te gaan maken.

De dag erna leren we weer een recept, maar ditmaal van Luca Capilungo die als meesterpatissier in heel Puglia beroemd is. Vol enthousiasme leidt hij ons rond in de keuken en dan nemen we plaats aan een roestvrijstalen werkbank, met pen en papier en fotocamera in de aanslag. Want Luca laat ons zien hoe je de Pasticiotti Leccese maakt, een typisch streekproduct waar de inwoners van Lecce trots op zijn. Luca rolt liefdevol het deeg uit terwijl we genieten van de geuren van vanille en citroen, die overal in de bakkerij te ruiken zijn. Als Luca de laatste hand legt aan de Pasticciotti en de bakplaat de oven in schuift noteer ik snel het recept.

De pasticciotti proeven we nog niet, we nemen ze mee als dessert van de lunch die we krijgen bij Conti Zecca Winery. Het blijkt een van de hoogtepunten van de reis te zijn. Een ‘light lunch’ is het naar eigen zeggen, maar de spijzen volgen elkaar op; gegrilde octopus, gefrituurde melanzane en zucchini, verschillende soorten burrata en lokale kazen. Uiteraard staat de fles lokale olijfolie binnen handbereik en wordt alles vergezeld door wijnen uit de streek, Negroamaro of Primitivo. En wanneer je eenmaal geproefd hebt, wil je alleen maar meer en meer eten en drinken en, helaas moet ik het zeggen, dat doen we dan ook.

Na de lunch reizen we door richting de Adriatische kust naar Gallipoli, een klein vissersdorpje waarvan de naam een Grieks verleden verklapt; het is afgeleid van het Griekse Kalepolis, dat mooie stad betekent. Hiervan blijkt geen woord gelogen, met zijn pittoreske straatjes en wit gepleisterde huizen heeft de stad nog steeds een Griekse uitstraling en wanneer je ziet hoe de vissers aan de kust hun netten en vissersgerei opruimen weet je dat je hier de meest verse vis kan eten.

De laatste dag brengen we door in de prachtige barokke stad Lecce. We starten met een thee in het prachtige Patria Palace Hotel maar we hebben er een aantal drukke dagen op zitten, dus we hebben ook een caffè nodig. Gelukkig hebben wij Saskia Balmaekers van de blog Ciao Tutti bij ons, en zij weet te vertellen waar je de beste caffè drinkt: bij All’ombra del Barocco. Zij vertelt ons; “De locale koffiespecialiteit is de espressino (letterlijk een klein espressootje), een koffievariant die je nergens anders in Italië vindt. Het is een kleine variant op de cappuccino; een sterke espresso, wat melkschuim en een beetje cacao, geserveerd in een klein glaasje.” We lopen door het Barokke stadscentrum en zien overal de papier maché handwerkproducten, die in de stad worden vervaardigd en verkocht. We komen uit bij een plein waar we het rijke Romeinse verleden van de stad bewonderen; we toasten met een Aperol Spritz op een paar prachtige dagen in Puglia, met uitzicht op een Romeinse amfitheater.

Ylenia van Yltour die het programma van deze reis samenstelde en mij uitnodigde ook deel te nemen, heeft dit met zorg gedaan. Ik ben op plaatsen gekomen en heb ervaringen opgedaan die ik gemist had als ik alleen had gereisd. Ja, ik had de pasticciotti gegeten, maar had nooit geweten hoe ze gemaakt werden, en ik had nooit onder de Zuid Italiaanse zon de pizzica gedanst. Maar wat mij het meest bij zal blijven van deze reis zijn alle aardige en open mensen die ik ontmoet heb in deze regio. Zonder uitzondering was iedereen gastvrij en we werden overal hartelijk verwelkomd. Iedereen die we tegenkwamen bood ons iets te eten aan, een typisch streekproduct of een glas wijn, en vertelde vol passie over Puglia. En ze hebben gelijk, want de regio waar ik de afgelopen dagen verbleef is een van de mooiste streken van Italië die ik ooit bezocht.

Wil jij ook genieten van Puglia? Laat je dan verrassen tijdens een vijfdaagse geheel verzorgde culturele en culinaire rondreis door de Salento, in het zuiden van Puglia. Nostra Passione en Yltour, de Puglia Specialist, nodigen je uit om mee te gaan en de passie en gastvrijheid van de Pugliesi aan den lijve te ondervinden. Alle details en de mogelijkheid tot boeken vind je op de website van Nostra Passione. Andiamo?!