• Home
  • Over Italië Uitgelicht
  • Samenwerken met Italië Uitgelicht
  • Contact
  • Winacties
  • Blog
  • Nav Social Icons

  • Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
  • Home
  • Reizen naar Italië
    • Autoroutes naar Italië
    • Auto huren in Italië
    • Zona Traffico Limitato, ZTL
    • Accommodaties
  • Regio’s
    • Noord-Italië
      • Emilia-Romagna
      • Friuli-Venezia Giulia
      • Liguria / Ligurië
      • Lombardia / Lombardije
      • Piemonte / Piëmont
      • Trentino-Alto Adige / Trentino-Südtirol / Trentino-Zuid-Tirol
      • Valle d’Aosta / Aostadal
      • Veneto
    • Midden-Italië
      • Lazio
      • Marche / Marken
      • Toscana / Toscane
      • Umbria / Umbrië
    • Zuid-Italië
      • Abruzzo / Abruzzen
      • Basilicata
      • Calabria / Calabrië
      • Campania / Campanië
      • Molise
      • Puglia / Apulië
      • Sardegna / Sardinië
      • Sicilia / Sicilië
  • Steden
    • Noord-Italië
      • Bergamo
      • Bologna
      • Bolzano / Bozen
      • Genova / Genua
      • Mantova / Mantua
      • Milano / Milaan
      • Padova / Padua
      • Torino / Turijn
      • Venezia / Venetië
      • Verona
    • Midden-Italië
      • Assisi
      • Firenze / Florence
      • Lucca
      • Perugia
      • Pisa
      • Roma / Rome
      • Siena
      • Volterra
    • Zuid-Italië
      • Bari
      • Cagliari
      • Catania
      • Lecce
      • Matera
      • Napoli / Napels
      • Palermo
      • Taormina
  • Reisroutes
  • Boekentips
  • Kunst & Cultuur
    • Architectuur
    • Geschiedenis
    • Italiaanse kunst
    • Tentoonstellingen
  • Italiaanse keuken
    • Italiaanse kookboeken
    • Italiaanse producten
    • Italiaanse recepten
    • Restaurants
  • Winacties
  • Contact
    • Over Italië Uitgelicht
    • Samenwerken met Italië Uitgelicht
  • Blog
  • Mobile Menu Widgets

    Zoeken

    Volg me op social media!

Italië Uitgelicht

Italië Uitgelicht

Culturele reizen naar Italië!

  • Reizen naar Italië
    • Autoroutes naar Italië
    • Auto huren in Italië
    • Zona Traffico Limitato, ZTL
    • Accommodaties
  • Regio’s
    • Noord-Italië
      • Emilia-Romagna
      • Friuli-Venezia Giulia
      • Liguria / Ligurië
      • Lombardia / Lombardije
      • Piemonte / Piëmont
      • Trentino-Alto Adige / Trentino-Südtirol / Trentino-Zuid-Tirol
      • Valle d’Aosta / Aostadal
      • Veneto
    • Midden-Italië
      • Lazio
      • Marche / Marken
      • Toscana / Toscane
      • Umbria / Umbrië
    • Zuid-Italië
      • Abruzzo / Abruzzen
      • Basilicata
      • Calabria / Calabrië
      • Campania / Campanië
      • Molise
      • Puglia / Apulië
      • Sardegna / Sardinië
      • Sicilia / Sicilië
  • Steden
    • Noord-Italië
      • Bergamo
      • Bologna
      • Bolzano / Bozen
      • Genova / Genua
      • Mantova / Mantua
      • Milano / Milaan
      • Padova / Padua
      • Torino / Turijn
      • Venezia / Venetië
      • Verona
    • Midden-Italië
      • Assisi
      • Firenze / Florence
      • Lucca
      • Perugia
      • Pisa
      • Roma / Rome
      • Siena
      • Volterra
    • Zuid-Italië
      • Bari
      • Cagliari
      • Catania
      • Lecce
      • Matera
      • Napoli / Napels
      • Palermo
      • Taormina
  • Reisroutes
  • Boeken
  • Kunst & Cultuur
    • Architectuur
    • Geschiedenis
    • Italiaanse kunst
    • Tentoonstellingen
  • Italiaanse keuken
    • Italiaanse kookboeken
    • Italiaanse producten
    • Italiaanse recepten
    • Restaurants

Hoe het christendom ontstond als geloofsleer: het Neoplatonisme

11 mei 2015 door Lotje Lomme

Eigenlijk zou dit artikel ook als titel kunnen hebben: de Afrikaanse wortels van Rome. En met Rome bedoel ik dan de Kerk. De katholieke kerk in het Vaticaan.  Het Neoplatonisme heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van de katholieke theologie. Deze stroming heeft zich echter met name in Afrika ontwikkeld. Niet verwonderlijk wellicht. Het grootste gedeelte van het Oude Testament speelt zich af in het Midden – Oosten. Via Afrika en Griekenland zou deze naar Rome komen.

Plato

De Griekse filosoof Plato, bekend aan ons allen, had in de 4e eeuw voor Chr. een wereld los van de onze bedacht, een ideeënwereld. En iets of iemand (volgens Plato ‘de Demiurg’) had die wereld had geschapen. Plato legt dit zelf uit aan de hand van een allegorie, een soort voorbeeld. De bekende ‘allegorie van de grot’ van Plato. Allegorien waren ook belangrijk voor de neoplatonisten dus ik zal hem uitleggen. Plato geloofde dat de mensen op aarde de ideeënwereld alleen konden benaderen door filosofie. De ideeënwereld was de echte wereld en onze wereld zoals wij die kennen slechts een schim, een schaduw van die werkelijkheid. Op Wikipedia lees je in toegankelijke woorden in het kort de allegorie van Plato:

Men dient zich een grote grot voor te stellen, die met de buitenwereld verbonden is door een gang met een dusdanige lengte dat er geen daglicht in de grot valt. Er zit een rij gevangenen met hun rug naar de ingang, en ze kijken naar de achterwand van de grot. Hun ledematen en halzen zijn zo vastgeketend, dat ze hun hoofden niet kunnen bewegen en noch elkaar, noch zichzelf kunnen zien. Dit betekent dat ze alleen de wand voor zich kunnen waarnemen. Zo hebben ze hun hele leven gezeten en kennen niets anders.

Achter hen bevindt zich een vuur. Tussen hen en dat vuur staat een blokkade in de vorm van een muur, die zo hoog is als een mens. Aan de andere kant van die muur lopen mensen met allerlei dingen op hun hoofd, waaronder stenen en houten figuren van mensen en dieren, heen en weer. De schaduwen van de dingen vallen door het vuur op de wand waar de gevangenen tegenaan kijken, die ook de stemmen weerkaatst van hen die de dingen sjouwen. Plato betoogt nu dat het enige dat de gevangenen in hun leven waarnemen schaduwen en echo’s betreffen. Ze zullen denken dat deze de realiteit vormen, en hun gesprekken zouden over de waarneming van deze realiteit gaan.

Als een gevangene zijn ketenen zou kunnen afschudden, zou hij door de levenslange ketening in het halfduister zo verkrampt zijn, dat het alleen al pijnlijk voor hem zou zijn om zich om te draaien, bovendien zou het vuur hem verblinden. Hij zou volkomen in de war raken en zich weer willen omkeren naar de wand met schaduwen, naar de realiteit die hij begrijpt. Als hij uit de grot naar het felle zonlicht zou worden geleid, zou hij pas na lange tijd iets kunnen zien en dat begrijpen. Als hij eenmaal gewend zou zijn aan de bovenwereld en daarna terugkeerde in de grot, zou de duisternis hem weer tijdelijk verblinden. Zijn ervaringen zouden onbegrijpelijk zijn voor de andere gevangenen, omdat hun taal alleen naar schaduwen en echo’s verwijst.

Zijn behendigheid om de weerkaatste schaduwen te zien en te omschrijven zal geleden hebben onder zijn ervaringen, en op de andere gevangenen zou hij minder slim overkomen. Ze zullen hem zelfs als een gevaar zien en mogelijk dreigen hem te doden.

Filosofen hebben dit later uitgewerkt tot de christelijke filosofie. Deze uitwerking van de christelijke filosofie vond in de eerste 3 eeuwen na Chr. vooral plaats in Noord-Afrika. Bijvoorbeeld door Philo van Alexandrië, die leefde in de eerste eeuw na Chr. en een hellenistische (Griekse) filosoof met een joodse achtergrond was. Hij schreef verschillende verhalen om die tradities met elkaar te verenigen. Philo was de eerste die ‘de Demiurg’ van Plato als de Joodse God van het Oude Testament identificeerde. In het bestuderen van de Bijbel maakte hij onderscheid tussen de letter en de geest van het schrift. Hij vond dat je de Pentateuch (de eerste werken van het Oude Testament) allegorisch moest lezen: het gaat om de boodschap die het werk heeft, niet om de letterlijke lezing. In zijn boeken, zoals in ‘Legum allegoriae’ bespreekt hij de deugden van de aartsvaders, zoals Abraham, Noach en Mozes en geeft hij commentaar op de tien geboden. Uit de verhalen van de Bijbel destilleert Philo een aantal normen en waarden voor de joden. In een ander boek ‘De vita contemplativa’ beschrijft hij het leven en de rituelen van joden in die tijd in Noord-Afrika. Het Jodendom en Christendom hebben dezelfde wortels, en de geloofsleer van deze tradities lopen in deze tijd parallel aan elkaar en overlappen elkaar soms.

Synesius van Cyrene kwam uit een rijke familie waardoor hij in Griekenland en in Alexandrië bij Hypatia kon studeren. Hypatia was een vrouwelijke filosofe die je kunt leren kennen door de film ‘Agora’ te kijken van de Spaanse regisseur Amenabar, uit 2009. De film gaat over de tijd van het neoplatonisme, over geloof, filosofie, macht en Noord Afrika.

Agora

Neoplatonisme

Synesius van Cyrene was een neo-platonistische filosoof, ook hij probeerde het christendom met filosofie te verenigen. Het neoplatonisme onderwees dat er één god was, dat alles in harmonie was en dat God zorgde voor zijn creatie. Dit laatste wordt de voorzienigheid genoemd. Hij was daar zeker niet slecht in en daarom werd hij in 409 ook gevraagd bisschop te worden van Ptolomais, in Noord Afrika. Synesius was erg gesteld op zijn geestelijke vrijheid maar besefte dat hij als bisschop ook veel voor zijn stad Cyrenaica zou kunnen betekenen. Eén van de voorwaarden voor hem was dat hij zijn vrouw mocht behouden. In zijn teksten citeert hij dikwijls uit de Septuagint, de Griekse vertaling van het Hebreeuwse Oude Testament. In het leven staan voor Synesius zowel een doorgronde filosofie als een oprecht geloof centraal. In dit doel bekritiseert hij ook corrupte gelovigen en onoprechte sofisten.

Augustinus leefde tussen 354 en 430 na Chr. Hij was een bisschop en religieuze filosoof. Ook hij kwam uit Noord-Afrika, uit Hippo in het tegenwoordige Algerije. Zijn belangrijkste werken zijn de ‘Stad van God’ en de ‘Belijdenissen’. Zijn Belijdenissen gaan over zijn persoonlijke opvatting van het geloof. De Stad van God is een verdediging van het Christelijke geloof en gaat over de relatie tussen het goddelijke en het wereldlijke. Van oorsprong was deze Afrikaan een manicheïst; dit was een Perzische opvatting dat de wereld bestaat uit de tegenstelling tussen goed en kwaad, ziel en stof. Dit vond hij echter te radicaal en hij ging zich verdiepen in het neoplatonisme en het stoïcisme en die wilde hij met een religieuze filosofie verenigen.

Hij kwam tot een idee dat er een eenheid is die bestaat uit Wijsheid, Kracht en Liefde. Een soort drie-eenheid op filosofisch nivo. Dit waren toen nog niet Jezus, de Vader en de heilige Geest. Ook kwam hij op het idee van de predestinatie; eenieder is voorbestemd in zijn lot. Dit komt doordat Adam van de Appel der Kennis van Goed en Kwaad had gegeten, tegen de wil van God in. Dit is de zondeval. God beslist van te voren (pre) wie er naar de hemel en de hel gaat en wat ons lot is. Ons lot (hemel of hel) ligt dus van te voren vast. Augustinus had dus ook de theorie van het hiernamaals bewerkt.

In zijn leven heeft Augustinus de strijd opgenomen tegen de Arianen, die geloofden dat Jezus een mens was. In Afrika was het Arianisme erg populair en het werd al sinds 325 bestreden door de kerk als ketterij. Ook heeft Augustinus reizen gemaakt, zo heeft hij ook korte tijd les gegeven in Milaan, dicht bij de bisschop Ambrosius van Milaan, die toen erg machtig was. Beiden vonden het belangrijk het Oude Testament allegorisch te lezen, dus te kijken naar de morele boodschap van een verhaal. Ook waren beiden goed in het creëren van heiligen door martelaren van de christelijke kerk aan te halen als deugdelijke voorbeelden. Dit zou gedurende de middeleeuwen een grote machtsfactor van de kerk op het volk zijn. Het volk dacht toen dat de nabijheid van een heilige (of zijn graf, of een vingerkootje, ‘relikwieën‘) op hen zelf zou afstralen.

Augustinus is later gaan behoren tot de kerkvaders van de christelijke theologie. Hij behoort tot de groep selecte mannen die de christelijke theorie hebben ontwikkeld. Kerkvaders zijn dus weer wat anders dan aartsvaders. Kerkvaders zijn theologen uit vroeger tijden, aarstvaders die oude mannen  uit de bijbel die zorgen voor het joodse en christelijke nageslacht. Abraham enzo.

Het Neoplatonisme is geen toegankelijke filosofie. Het is natuurlijk ook onmogelijk om dogma’s van het geloof te verenigen met filosofie. Toch is de wijze waarop deze bovengenoemde wijsgeren op onderzoek waren erg vriendelijk. Allegorisch lezen, dat spreekt veel mensen van onze tijd ook nog aan. Kijken naar de geest van een tekst, niet naar de letter. Anderzijds waren er ook mensen die het zoeken naar de geest van een tekst wel erg spiritueel opnamen. Dat waren de gnosten, die werden bestreden door een andere kerkvader, Ireneaus van Lyon. Er waren voor het christendom en zeker later in Rome grenzen aan de eigen of spirituele interpretatie van het geloof. Maar dat is weer materiaal voor een volgend artikel. Wil jij daar meer over weten? Stay tuned!

Categorie: Italië

Dit vind je misschien ook leuk

Scoppio del Carro in FlorencePasen in Italië: De Scoppio del Carro
Tentoonstelling In het hart van de renaissance in Rijksmuseum TwentheIn het hart van de renaissance. De vroegste Rafaël komt naar Enschede!
Benozzo Gozzoli, De processie van de Santi Re Magi in FlorenceDe processie van de Santi Re Magi in Florence

Lees Interacties

Geef een antwoord Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Next Post >

Een cultuurshock in Italië

Primaire Sidebar

Ciao

Ciao! Mijn naam is Aniek en ik ben gek op Italië. Ik studeerde Renaissance Studies, ging hiervoor naar Florence, Rome en Perugia. Op reis bezocht ik nog veel meer Italiaanse bestemmingen. Op Italië Uitgelicht deel ik Italiaanse bestemmingen en reisverhalen, en schrijf ik over van alles rondom cultuur, tradities, kunst, boeken en culinair.

Lees meer

Op social media

Zoeken

Nieuwsbrief

Blijf op de hoogte van de mooiste verhalen en ontvang één keer per maand de beste reistips voor Italië!

Disclaimer & Privacyverklaring

Lees ook De Smaak van Italië

De nieuwe editie van De Smaak van Italië wil jij ook lezen! Bestel de nieuwe editie! Met artikelen over de perfecte plek onder de zon, rondje Lago Trasimeno, Garfagnana de tuin van Toscane, culinair Isola D’ Elba, Triëst, stad van boeken en koffie en nieuwe recepten van de Pasta Grannies!

Meer reisinspiratie

Volg me op Instagram via @ItalieUitgelicht

Een beetje Italië in…. Frankrijk! Het Pausenpal Een beetje Italië in…. Frankrijk! Het Pausenpaleis (Palais des Papes) in Avignon wel te verstaan. Avignon werd in 1309 de verblijfplaats van de pausen, tijdens hun ballingschap uit Rome. Paus Benedictus XII en paus Clemens VI lieten het paleis tussen 1335 en 1352 bouwen op een uitstekende rots boven de Rhône.
In Avignon in meer te ontdekken voor Italiëliefhebbers. Het Petit Palais museum herbergt een unieke verzameling schilderijen uit de Middeleeuwen en de Italiaanse Renaissance.
En zo was ik dan een weekend in Siena. Wat een pra En zo was ik dan een weekend in Siena. Wat een prachtige stad blijft het ook altijd 🥰
Vanaf vandaag te zien in Centraal Museum Utrecht! Vanaf vandaag te zien in Centraal Museum Utrecht! ‘De Bentvueghels: Een berucht kunstgenootschap in Rome’.
Heb jij de tentoonstelling al gezien? Wat vond je ervan?
De tentoonstelling De Bentvueghels. Een berucht ku De tentoonstelling De Bentvueghels. Een berucht kunstgenootschap in Rome is van 11 februari 2023 tot en met 4 juni 2023 te zien in het Centraal Museum in Utrecht. Bijzonder, want nooit eerder was er een tentoonstelling over het beruchte kunstgenootschap. De Bentvueghels vertelt het verhaal van een broederschap van jonge mannen die hielden van feestvieren en grappen maken, maar die voor alles kunstenaar waren. Lees meer in de link in bio!
Andrea Bajani vertelt in Het boek van de huizen he Andrea Bajani vertelt in Het boek van de huizen het levensverhaal van een man, Ik, aan de hand van de huizen waar hij gewoond heeft. Een statig pand, een lawaaiig appartement, een souterrain, en andere plekken waar Ik gewoond heeft en die voor huis kunnen doorgaan.
#boekentip
Dit zijn toch wel de leukere pakketjes die je ontv Dit zijn toch wel de leukere pakketjes die je ontvangt 😍 Een heerlijke fles olijfolie van @al_fianco. En ook een mooie, zware fles om aan een Italië-liefhebber cadeau te doen. 
Deze olijfolie komt uit Molise. Hier genieten de olijfbomen van de mediterraanse zon en een lichte zeebries. Als dank schenken ze (h)eerlijke olijven waar Al Fianco dan weer deze olijfolie van maakt. Deze fles is het resultaat van de oogst van oktober ‘22. 🫒

Footer

Disclaimer

Blogs op deze website kunnen een samenwerking zijn of affiliate links bevatten. Dit betekent dat als je via één van deze links een aankoop doet, Italië Uitgelicht een kleine commissie ontvangt zónder extra kosten voor jou. Je leest meer hierover in de disclaimer.

Volg mij op social media

Over deze website

Italië Uitgelicht is onderdeel van Aniek Rooderkerken Adventure Media, ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder het KvK-nummer 71391177.

Meer reisinspiratie?

Op Avontuur op reis.com lees je over outdoor reizen, avontuur, natuur, fietsen en hiking.

Ga je op reis naar Puglia? Bekijk dan de website Reizen naar Puglia.

Copyright Italië Uitgelicht © 2023