Ook de Grieken hebben hun sporen achtergelaten in Italië. Bijvoorbeeld in Paestum. Hier kun je een aantal zeer goed bewaarde Griekse tempels bezoeken die sinds 1998 op de Werelderfgoedlijst van Unesco staan. Tempels die zijn gewijd aan verschillende goden en vooral godinnen. De oude Grieks-Romeinse stad is een van de meest waardevolle archeologische vindplaatsen in Italië. Het ligt aan de kust, op zo’n 40 kilometer van Salerno en 100 kilometer van Napels.
De geschiedenis van Paestum
Poseidonia, zoals Paestum van oorsprong heette, was een belangrijke stad uit het oude Magna Graecia, het door de Grieken gekoloniseerde gebied in het huidige Zuid-Italië. Poseidonia werd rond 600 voor Christus gesticht aan de Baai van Salerno door verdreven inwoners van Sybaris, tegenwoordig Sibari in Calabrië. Zij bouwden de 3 Griekse tempels die hier tot op de dag van vandaag staan. De Grieken noemden de stad Poseidonia, vernoemd naar de god van de zee. Later veranderden de Romeinen dit in Paestum.
Vanaf de 3e eeuw na Christus veranderde de vlakte van Paestum in een moerassig gebied waar malaria heerste. Ook de stad werd hierdoor onbewoonbaar. In de 7e eeuw trokken de laatste bewoners weg en bouwden een nieuwe stad in de heuvels. Uiteindelijk bleven alleen de monumentale Griekse tempels nog over als overblijfselen van de oorspronkelijke stad.
De ruïnes van Paestum werden toevallig ontdekt rond 1750, toen koning Karel IV van Napels wegwerkzaamheden in de streek liet uitvoeren.
Het archeologische park van Paestum
Tegenwoordig is is het archeologische park van Paestum de plek waar de belangrijkste overblijfselen van het oude Paestum te vinden zijn. 3 goed bewaard gebleven tempels in Dorische stijl liggen aan de Via Sacra (heilige weg), de voornaamste verkeersader van de Griekse en later van de Romeinse stad.
De tempel van Hera
De tempel van Hera is gewijd aan de vrouw van Zeus. Hera, of Juno voor de Romeinen. Deze tempel werd rond 550 voor Christus gebouwd in archaïsch Dorische stijl. Bijzonder om te weten is dat het bouwwerk bij de ontdekking aan het einde van de 18e eeuw per vergissing Basilica is genoemd, in de Romeinse tijd de benaming voor een openbaar gebouw. Archeologen waren ervan overtuigd dat het om een gebouw ging dat geen religieuze functie had. Later bleek dat het wel om een aan Hera gewijde tempel ging.
De tempel van Athena
Zo’n 50 jaar na de bouw van de eerste tempel verrees in Poseidonia de tempel voor Athena, de godin van de wijsheid. Athena (bij de Romeinen Minerva) werd geboren uit het hoofd van Zeus, haar vader. Ook hier werd getwijfeld aan de functie van het bouwwerk. In eerste instantie werd gedacht dat het bouwwerk was gewijd aan de godin Ceres, de godin van de akkerbouw. Rondom de tempel zijn een groot aantal terracotta Athena-beeldjes gevonden, waardoor werd vastgesteld dat het heiligdom voor deze godin was gebouwd.
De tempel van Poseidon
De derde en tevens grootste van de tempels is vernoemd naar de god Poseidon, of Neptunus voor de Romeinen. De tempel werd rond het midden van de 5e eeuw voor Christus gebouwd in een Dorische stijl. Het is nog steeds niet helemaal duidelijk aan welke godheid de tempel precies was gewijd. Dit kan Neptunus zijn, maar de tempel kan ook aan Hera zijn gewijd, of de zonnegod Apollo. Welke godheid dan ook, de tempel is indrukwekkend om te zien.
De Heilige weg
Ook bevindt zich in het archeologisch park de Via Sacra of Heilige Weg. Deze bestond al in de Griekse periode, en heeft later Romeins plaveisel gekregen. De weg liep vanuit het stadscentrum zo’n 12 kilometer in noordelijke richting, tot aan de Tempel van Hera aan de monding van de Sele.
Het Amfitheater van Paestum
Tot slot is ook een deel van een amfitheater te bewonderen. Resten van het theater werden gevonden toen de weg die langs de tempels loopt al was aangelegd. Een derde van het theater ligt hierdoor nog verborgen onder de moderne weg en is mogelijk vernield bij bouwwerkzaamheden.
Waarschijnlijk zijn er in de afgelopen eeuw direct op de oude stad moderne gebouwen geplaatst, waardoor er nog veel meer delen van het oude Paestum onder bouwwerken verborgen liggen. Om meer schade te voorkomen werd er in 1957 een wet aangenomen die het verbiedt om binnen de oude stadsmuren van Paestum te bouwen.
Het archeologisch museum
De ruïnes van Paestum waren jarenlang verborgen onder de grond. Ze kwamen pas weer aan het licht in 1752, toen Koning Karel IV van Bourbon opdracht gaf om een weg naar het zuiden aan te leggen. De vondsten die sinds deze tijd zijn gedaan, zijn tentoongesteld in het archeologisch museum van Paestum dat zich direct tegenover de tempels bevindt. Je ontdekt hier de verschillende periodes van Paestum. Vanaf de stichting van de Griekse stad tot aan de komst van de Romeinen.
Het pronkstuk van het archeologisch museum van Paestum is de beroemde Tomba del Tuffatore, ofwel de Tombe van de Duiker. De tombe werd in 1986 gevonden en dankt zijn naam aan de duiker die op de afdekplaat is afgebeeld. Dit is een bijzonder goed bewaard gebleven stukje Griekse schilderkunst.
Praktische info voor je bezoek aan Paestum
Wil jij Paestum bezoeken? Je kunt je stedentrip Napels of Salerno perfect combineren met een bezoek aan de Griekse tempels van Paestum. Paestum is vanuit zowel Napels als Salerno eenvoudig met de trein te bereiken. Vanuit Napels doet de regionale trein er een uur en 15 minuten over, vanuit Salerno een half uur. Vanaf de halte Paestum is het 10 minuten lopen naar de ingang van het park. Reis je met de auto richting Paestum dan neem je vanuit Napels de Autostrada A3 en de SP175. Vanuit Salerno neem je de SP175.
De ingang van het park bevindt zich aan de Via Magna Graecia, 919. Zowel het park als het museum zijn dagelijks geopend van 08:30 uur tot 19:30 uur (laatste toegang om 18:30 uur).
Je kunt een toegangskaartje bij de ingang kopen of vooraf online reserveren. Met het ticket heb je ook toegang tot het archeologisch museum en de opgravingen van het zuidelijker gelegen Velia. Via deze link* reserveer je een kaartje én een rondleiding. De eeuwenoude gebouwen zijn indrukwekkend en je kunt er uren rondstruinen. Maar met een gids kom je veel meer te weten over de ruïnes en komt de oude stad pas echt tot leven.
Overnachten in de buurt van Paestum
Wil je graag overnachten in Paestum? Dat kan bijvoorbeeld bij B&B Fuori le Mura* of Il Giardino di Athena 1*, vlakbij de tempels van Paestum.
Tentoonstelling Paestum in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden
Op 25 april 2024 opent het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden de tentoonstelling ‘Paestum. Stad van godinnen’. De mooiste archeologische vondsten uit het Museo e Parco Archeologico di Paestum e Velia komen hiervoor naar Leiden. Een marmeren beeld van de godin Hera en 8 unieke wandschilderingen uit de graven van Paestums elite, bijvoorbeeld. Maar ook beeldjes van terracotta, brons en marmer. Wierookvaasjes, prachtig luxe aardewerk, fijn glaswerk, munten en een bronzen Griekse wapenrusting. En tot slot talrijke offergaven voor de godinnen Hera, Athena en Aphrodite. ‘Paestum. Stad van godinnen’ is de eerste overzichtstentoonstelling in Nederland over de archeologie van Paestum. De expositie bestrijkt een verhaal van zo’n 800 jaar, van de stichting tot en met de Romeinse tijd.
Leestip: Fulvia. De vrouw die alle regels van het oude Rome schond
Disclaimer: Dit artikel bevat affiliate links. Als je een hotel boekt of product koopt via een van de links in dit artikel, ontvangt italieuitgelicht.nl een kleine commissie zónder extra kosten voor jou.
Geef een reactie