Rafael had slechts een korte carrière in Rome, in zijn toch al niet al te lange leven, maar Rafael wist in deze stad wel een behoorlijke indruk achter te laten. Zowel de della Rovere paus Julius II als zijn directe opvolger Leo X, een Medici-paus, erkenden het talent van de kunstenaar. Beide pausen wilden onder hun leiderschap het culturele en politieke belang van het oude Rome herstellen en hadden hiervoor een eigen politiek en cultureel programma, waarvan Rafael deel uitmaakte. De kunstenaar vervaardigde niet enkel prachtige fresco’s en kunstige schilderijen, maar ook wonderlijke wandtapijten.
De privé-vertrekken van de pausen en de Sixtijnse Kapel
In 1453 begon paus Nicolaas V met de uitbreiding van een bestaand gebouw in het Vaticaan. Na hem zou de Borgia-paus Alexander VI zich een appartement in dit gebouw eigen maken, en het laten decoreren door Pinturicchio, en ook zijn opvolger Julius II verbleef hier. Julius verafschuwde zijn voorganger echter en was niet van plan lang in diens appartement te verblijven. Hierom liet hij aan het einde van het jaar 1507 een nieuw appartement inrichten. Onder andere Perugino en Sodoma namen deze taak op zich, maar na zijn aankomst in Rome in 1509 nam Rafael deze taak over.
Rafael was aldus werkzaam in het Vaticaan en al snel kreeg hij ook een opdracht toebedeeld van de volgende paus, Leo X. Een belangrijke opdracht, namelijk het vervaardigen van enkele wandtapijten voor de Sixtijnse Kapel. De Kapel was normaal gesproken in gebruik als de privékapel van de pausen, maar nu de Sint Pieter verbouwd werd, werden sommige belangrijke plechtigheden ook gehouden in de Sixtijnse Kapel. De muren van de Sixtijnse Kapel werden op belangrijke momenten bedekt door wandtapijten met scènes van het lijden van Christus, die volgens een legende uit Jeruzalem afwezig waren. Naar de mening van Leo X’s dienden de versleten wandtapijten echter vervangen te worden en de ontwerper had zich al aangediend: Rafael!
Rafael maakte een ontwerp voor de tapijten, waarin het familiewapen van Leo X vaak en onmiskenbaar aanwezig was; het was voor de paus een kans om een zichtbaar teken van zijn eigen pausdom achter te laten in de belangrijkste kapel van het Christendom. De tapijten zelf werden geweven in het atelier van Pieter van Aelst in Brussel, destijds het belangrijkste atelier, tussen 1517 en 1521. Tijdens de plundering van Rome in 1527 werden de tien wandtapijten echter gestolen en vonden pas tientallen jaren later hun weg terug naar Rome. Tegenwoordig bevinden de wandtapijten van Rafaël zich in de Vaticaanse Musea.
De wandtapijten van Rafael
De wandtapijten van Rafael verbeelden verhalen uit de Handelingen van de Apostelen, waaronder over het leven van Petrus; De overhandiging van de sleutels; De wonderbaarlijke visvangst; De genezing van de lamme; en De dood van Ananias. De overige zes wandtapijten illustreren scènes uit het leven van Paulus. Petrus en Paulus vonden beiden hun marteldood in Rome, waardoor de keuze voor Rome als zetel van de pausen gelegitimeerd werd. Hierdoor beweerde Leo X dat het juist was geweest dat zijn voorgangers terugkeerden naar Rome, na het zogenaamde Babylonische ballingschap in Avignon in de periode 1335-1377.
