Via Roma, Willemijn van Dijk

“Louis Couperus klaagde al over hoeveel er op het gebied van historische kennis wel niet van een mens gevergd wordt wanneer hij Rome bezoekt (….) de beroemde gelaagdheid van de stad is zelfs in de meest onbekende hoeken aanwezig” (blz. 28).

Willemijn van Dijk creëert in haar reisgids een historisch beeld van Rome aan de hand van moderne straten. Ze vertelt over de geschiedenis van die straten en werkt in chronologische volgorde: van de eerste straten tot Mussolini’s Via dell’Impero Romano. Het is een handzaam boek en als ik nog eens Rome wil verkennen neem ik dit boek zeker mee. Ik gebruikte namelijk in het verleden eens een archeologische gids, maar die is volkomen ontoereikend als je inzicht wilt krijgen in hoe Rome er vroeger moet hebben uitgezien. Dat komt omdat er over het oudheidkundig plein voor de helft een moderne straat ligt, voor de helft een benzinestation en voor de helft een modern plein. De monumenten uit het plein zijn verspreid over verschillende musea, waar je vaak kopieën te zien krijgt. Als je een kerk bezoekt zie je wellicht een 17 eeuws bewerking van een 8e eeuwse kopie van het origineel uit de 2e eeuw v. Chr. Het is surreëel.

Dat beeld dat Couperus schetst is voor veel sommigen frustrerend of vermoeiend: na een tijd is het te veel. Te veel geschiedenis. Alsof je de hele dag in een openluchtmuseum wandelt. Als je dan ook nog eens van alles de details wilt weten, ben je na één uur wandelen ongeveer 100 meter verder gekomen. Je zou wensen dat de geschiedenis wat toegankelijker wordt gemaakt. “Stad in marmer” van Jona Lendering en “SPQR” van Luc Verhuyck zijn ook goede reisgidsen, maar ook deze boeken hebben al snel het nadeel dat je snel door de bomen het bos niet meer ziet. Het uitgangspunt van de moderne straat biedt uitkomst. Een aanrader dus voor in de koffer op vakantie naar Rome, dit boek over de eeuwige stad.

Willemijn van Dijk is oudhistorica en schrijfster. Ze studeerde Oudheidkunde aan de VU in Amsterdam en aan de universiteit van Lecce in Zuid-Italië. Ze is verbonden aan de blog Ciao Tutti en heeft haar eigen blog Orpheus Kijkt Om, die gaat over de Romeinse oudheid. Ze werkte ook voor het magazine De Smaak van Italie en voor het oudheidkundig blad “Roma Aeterna”.