De fiets van Da Vinci

Met het WK Wielrennen in Florence komend weekend, kijken we naar de uitvinding van de fiets. Een ware Toscaanse ontdekking, zo is lang beweerd, want niemand minder dan het genie Leonardo da Vinci zou het ontwerp van de allereerste fiets hebben gemaakt.

De fiets van Da Vinci

Bijna 300 jaar voordat Baron Karl von Drais zijn ‘Laufmaschine’ ontwierp en H.J. Lawson zijn fiets met kettingaandrijving vervaardigde, bedacht Da Vinci al een fiets met spaakwielen, zadel, pedalen en zelfs een ketting en tandwieloverbrenging. Hiermee bedacht hij ‘s werelds meest efficiënte vervoersmiddel!

Het verhaal begint met de Codex Atlanticus, een schrift vol met Da Vinci’s schetsen van muziekinstrumenten tot wapens. De codex werd tussen 1968 en1972 door monniken gerestaureerd. Eén van hen vond tot zijn grote verbazing in het boekwerk twee aan elkaar geplakte pagina’s. Eenmaal van elkaar gescheiden onthulden de pagina’s een schets, die meer dan 500 jaar verborgen was geweest. De schets was nauwelijks acht centimeter breed. Toch was het duidelijk te zien: er stond duidelijk waarneembaar een tweewielig voertuig op dat erg lijkt op de moderne fiets.

Of toch niet?

Niets is echter minder waar. Tot grote spijt van waarschijnlijk alle Italianen blijkt het één grote fraude te zijn. Daar gaat ‘hun’ uitvinding. Journalisten beweren al jarenlang dat de schets van de fiets niet van Da Vinci is, en zelfs niet van de hand van één van zijn leerlingen.

Leonardo-deskundige Carlo Pedretti bestudeerde de codex voor de restauratie. Hij zag ook de vastgeplakte vellen, en vond hierop enkel twee cirkels en een paar strepen erdoor. ‘Maar dat leek in niets op een fiets.’ Een andere kunsthistoricus, Hans-Erhard Lessing, beweert hierop dat de Italiaanse monniken die het manuscript hebben gerestaureerd, de onduidelijke lijnen hebben bijgewerkt zodat er een fiets ontstond.

Wat geloof jij?

Helaas lijkt voor Leonardo de uitvinding van de fiets dus aan zijn neus voorbij te zijn gegaan. Maar er zijn -uiteraard met name Italiaanse- Da Vinci-experts die nog steeds geloven dat de tekening authentiek is. Wellicht is hij niet door Leonardo zelf getekend, maar dan is het op zijn minst een tekening gemaakt door een van zijn leerlingen die voortborduurde op een verloren gegaan werk van Leonardo. Ook dit kleine werkje is dus object van mythevorming rondom De Grote Da Vinci, maar het zou natuurlijk wel een mooi verhaal zijn…. En Se non è vero, è ben trovato,als het niet waar is, is het op zijn minst een goed gevonden verhaal! Dus wat geloof jij?