Vlaams beeldhouwer Giambologna in Florence

Jean de Boulonge, (1529-1608) of Giambologna zoals we hem beter kennen, werd in 1529 geboren in Douai, dat tot het graafschap Vlaanderen behoorde. Op veertienjarige leeftijd ging hij in de leer bij de beeldhouwer Jacques Dubroecq. Na zijn leertijd trok hij zoals vele andere jonge kunstenaars rond 1550 in het gezelschap van Cornelis Floris naar Rome om de beroemde beelden uit de Renaissance en de klassieke oudheid te bestuderen.

Giambologna in Florence

Italië moet een onuitwisbare aantrekkingskracht op hem hebben uitgeoefend, want in plaats van terug te keren naar Vlaanderen, vestigde hij zich als beeldhouwer in Italië waar hij zich de naam ‘Giambologna’ aanmat en kennis maakte met Michelangelo. Het leven zat hem hier mee en toen hij zich in 1552 in Florence vestigde bleef hij hier ook praktisch zijn hele leven.

In Florence trok hij de aandacht van hertog Cosimo I, van wie hij talloze opdrachten kreeg om levensgrote marmeren en bronzen werken te maken voor de paleizen en villa’s van de rijke Florentijnse bankiersfamilie de’ Medici. Meest bekend zijn wel de Sabijnse Maagdenroof en de Hercules en de Centaur die een ereplaats kregen in de Florentijnse Loggia dei Lanzi, een eregalerij die tussen 1376 en 1382 gebouwd werd en een aantal bekende beeldhouwwerken omvat.

De Sabijnse maagdenroof is een van de eerste beelden die bedoeld waren om van alle zijden bekeken te worden, in plaats van een centraal aanzicht te hebben. Aan het werk is ook te zien dat Giambologna gefascineerd was door lichamen; de worstelende figuren van een oude man, een jongeling en een vrouw, draaien en kronkelen, de spieren in het lichaam gespannen en de gezichten verwrongen.

Giambologna in Bologna

Vol vertrouwen maar zonder succes nam Giambologna deel aan een wedstrijd voor de fontein van Neptunus in Florence, de opdracht ging uiteindelijk naar Bartolomeo Ammannati. Gelukkig werd hij kort hierna naar Bologna geroepen, waar hij de opdracht kreeg tot het maken van de Neptunusfontein in 1563-1566. Het beeld vestigde zijn reputatie als beeldhouwer en is tot op de dag van vandaag nog steeds te bewonderen op het Piazza Maggiore in Bologna. Rond Neptunus, de god van de zee met een drietand in de hand, bevinden zich zeemeerminnen en cherubijnen die de Ganges, Nijl, Amazone en Donau uitbeelden.

Net zo groot als Michelangelo?

Giambologna’s stijl vond in heel Europa navolging en Giambologna werd dan ook gezien als één van de belangrijkste en meest invloedrijke beeldhouwers van de maniëristische stijl. Meer nog dan dat werd hij gezien als dé Italiaanse beeldhouwer, Italiaans in alles behalve zijn geboorteland, die het Florentijnse Maniërisme van het midden van de zestiende eeuw veranderde in een stijl van Europese betekenis en allure. Zijn vermogen om levendigheid, beweging en emoties vast te leggen in marmer, werd eeuwen lang nog meer bewonderd dan dat van elke beeldhouwer, behalve de grote Michelangelo.

PS: Een kleine bronzen kopie van Giambologna’s Sabijnse Maagdenroof bevindt zich in het Rijksmuseum Amsterdam!