Interview met Mara Schepers en Miriam Bunnik

Mara Schepers en Miriam Bunnik. Het zijn bekende namen voor wie van Italiaanse literatuur houdt. Zij vertaalden namelijk veel literaire werken naar het Nederlands. Lotje had voor Italië Uitgelicht contact met deze twee Italiaanse vertalers. 

Interview met twee literaire vertaalsters: Mara Schepers en Miriam Bunnik.

De eerste vraag waar wij nieuwsgierig naar zijn: Wat maakt de Italiaanse taal zo mooi of interessant?

• Mooi is natuurlijk een relatief begrip, maar door de vele klinkers is het Italiaans een heel zangerige en melodieuze taal. Het is ook een vrij compacte taal, zonder persoonlijke voornaamwoorden en door bijvoorbeeld het gebruik van het gerundium. Wat ons betreft is het Italiaans de mooiste taal ter wereld, maar wij zijn niet objectief.

Kunnen jullie iets vertellen over jullie achtergrond?

• We hebben allebei Italiaanse Taal en Cultuur gestudeerd in Utrecht. Daar hebben we elkaar leren kennen. Na de bachelor hebben we samen nog een Master Interculturele Communicatie en een Master Vertalen gedaan. Onze liefde voor de taal (en voor vertalen) is eigenlijk ontstaan uit de liefde voor het land en zijn cultuur.

Bij de vertaling van welk werk hebben jullie het meeste plezier beleefd aan de vertaling?

• Le cento vite di Nemesio, het werk dat we net hebben afgerond. Dat is echt een doldwaas boek met allerlei woordgrappen en verwijzingen naar figuren en gebeurtenissen uit de Italiaanse (kunst)geschiedenis. Moeilijk, maar uitdagend om te vertalen. Onze vertaling zal halverwege dit jaar verschijnen bij de Wereldbibliotheek.

Wat is naast leesbaarheid en behoud van stijl nog meer een criterium voor een goede literaire vertaling?

• Het belangrijkste is inderdaad dat je een prettig leesbaar Nederlands boek aflevert met respect voor de stijl en taal van de oorspronkelijke tekst. Daarnaast vinden wij het belangrijk dat het verhaal klopt. Soms kom je als vertaler dingen tegen in de brontekst die niet kloppen: fouten in de continuïteit of de chronologie, anachronismen, noem maar op. Oplettende lezers zijn daar vaak niet blij mee, ook al staat het misschien wel zo in de brontekst. Dat is voor een vertaler best een lastig dilemma: laat je incongruenties staan of pas je die aan? Slechte brontekst, slechte vertaling? De meningen daarover zijn ook in vertalersland verdeeld.

Kun je een zelfde zin die door twee verschillende personen wordt uitgesproken verschillend vertalen?

• Ja, dat kan. In dialogen houden wij als vertaler rekening met de personages en hun karakter: zou iemand dit zo of zo zeggen? Daar stemmen wij onze woordkeus dan op af. Wat nog interessanter is: tien vertalers, tien vertalingen. Zelfs voor een eenvoudige korte zin zijn vele oplossingen denkbaar. Tijdens de Literaire Vertaaldagen die elk jaar in december in Amsterdam worden gehouden werken meerdere vertalers afzonderlijk aan dezelfde vertaling. Elk jaar weer zien we dan dat geen enkele vertaling hetzelfde is.

Vertalen naar de letter of vertalen naar de strekking?

• Absoluut een combinatie. Bij onze laatste boekvertaling moesten we zelf nieuwe grappen bedenken wanneer een (letterlijke) vertaling in het Nederlands geen grap opleverde. Maar bij een schrijfster als Margaret Mazzantini kiezen we soms voor een wat meer letterlijke vertaling, wanneer haar beelden bijvoorbeeld zo vervreemdend zijn dat we de interpretatie ervan aan de lezer willen overlaten.

Een cultuur ligt besloten in een taal. Welke taal zouden jullie graag willen leren?

• Miriam: ik zou graag nog Grieks willen leren. Ik vind Griekenland een fijn vakantieland en de letters en klanken fascineren me.
• Mara: er zijn nog veel talen die ik graag zou willen leren. Eerst mijn Spaans verbeteren, denk ik. En dan wellicht een keer Chinees of Arabisch, want alleen al zo’n ander alfabet intrigeert me.

Welk Italiaans boek zouden jullie graag willen vertalen?

• Miriam: Margherita Dolcevita van Stefano Benni
• Mara: ik had heel graag de boeken van Niccolò Ammaniti willen doen, maar die worden al door iemand anders gedaan. Werk van Mariapia Veladiano lijkt me ook leuk.

Meer lezen?

Wij bespraken ook het laatste vertaalwerk van Schepers en Bunnik: Het verlangen te zijn als alle anderen van Francesco Piccolo.