Italiaanse Toestanden. Leven en overleven in Italië

WAAR ZIJN WE AAN BEGONNEN? In hoofdletters zelfs. Daarmee opent het boek Italiaanse Toestanden. Leven en overleven in Italië van Stef Smulders. In 2008 liet de auteur Nederland achter zich en trok naar La Bella Italia, samen met echtgenoot Nico en hond Saar, om hier een bed-and-breakfast te starten. Een droom die meer mensen in Nederland hebben, kijk maar naar de populariteit van programma’s als Ik vertrek en De Italiaanse droom, maar ook een stap die velen niet durven te maken. Nico en Stef trokken wél de stoute schoenen aan en startten hun eigen Italiaanse droom. Maar zou het, als je de eerste regels van het boek leest, niet meer een nachtmerrie blijken te zijn?

Een b&b in de Oltrepò Pavese

In eerste instantie waren de twee Nederlanders naar Pavia afgereisd. De hoofdstad van de Italiaanse provincie Lombardije en gelegen op de Povlakte. Stef zou zich hier bezighouden met onderzoek voor zijn masterstudie Middeleeuwse cultuur en Nico ging met hem mee voor een welverdiende sabbatical. Het plan was om na een paar maanden Pavia weer terug te reizen naar Nederland, maar zodra ze wijngebied de Oltrepò Pavese ontdekten werden ze spontaan verliefd op deze regio. Zo erg zelfs dat ze besloten hun huis in Nederland te verkopen en direct op zoek gingen naar een geschikt huis in de Oltrepò Pavese om hier een bed-and-breakfast te beginnen. En dit huis vonden ze uiteindelijk te midden van glooiende heuvels en impressionistisch gekleurde wijngaarden.

Italiaanse toestanden

Alle avonturen die het tweetal meemaakte tijdens de zoektocht naar hun huis, tijdens de verbouwing en het inburgeren in het kleine Italiaanse dorpje, verwerkte Stef in zijn weblog. Dit zou uiteindelijk de basis zijn van het boek Italiaanse Toestanden. Leven en overleven in Italië. En dat hierover genoeg te schrijven is, bewijst het boek.

Als I due padroni Nico en Stef na een spannende tijd met onbetrouwbare makelaars en een hoop bureaucratie hun droomhuis kopen, is dit direct bewoonbaar. Maar met het moment dat zij besluiten te gaan verbouwen halen zij zichzelf een hoop Italiaanse toestanden op de hals. Niet wetende wat hen allemaal te wachten staat beginnen zij enthousiast aan hun verbouwingsavontuur. Hierbij ontmoeten zij een hele stoet aan kleurrijke Italianen; van de onbetrouwbare makelaar Olita die werkt onder het motto ‘Non ci sono problemi‘ (‘Er zijn geen problemen’, wat I due Padroni nog wel eens in twijfel trekken) tot de op la Loren gelijkende onderzoekster aan de Universiteit van Pavia, de enige echte la Nagel. Italianen die tot leven komen op iedere pagina van het boek, waardoor je gaat meeleven met alle kleine verbouwingsdrama’s, je een zucht van herkenning slaakt bij de lange wachtrijen bij de officiële instanties en het water je in de mond loopt bij het lezen over restaurants ‘waar je je neus opnieuw leert gebruiken en het genieten al begint voor de eerste hap’.

Een B&B in Italië

Op levendige wijze beschrijft Smulders hoe je het oprichten van een B&B in Italië overleeft. Want wat komt er allemaal kijken bij het kopen van een huis in Italië, hoe overleef je de bureaucratische krochten van de nutsbedrijven en Italiaanse callcenters of het aanvragen van duizend-en-een benodigde formulieren? Hij beschrijft op herkenbare en soms hilarische wijze de cultuurverschillen die je als inburgerende Nederlander in Italië tegenkomt; van de w.c. etiquette (wat doe je als je hoognodig naar il bagno moet en je vertwijfeld voor twee deuren staat met de opschriften ‘Signore‘ en ‘Signori‘. Wat is nu ‘Dames’ en wat is nu ‘Heren’?) en de vaak onverwachte betekenissen van Italiaanse woorden en uitdrukkingen die je als Italiaan-in-wording tegenkomt, zoals ‘Non parlare con l’autista‘ dat heel iets anders betekent dan je in eerste instantie zou vermoeden.

Het boek leest als een trein, met korte verhalen waarin de originele blogposts tot hun recht komen, en is te beschrijven als een combinatie tussen ‘Help ik heb een huis gekocht in Italië’ en het genieten van La dolce vita. Want ondanks alle ergernissen en problemen die Stef en Nico tegenkomen terwijl zij proberen te overleven in het land van wetten en regels, of misschien wel dankzij de charmante avonturen die het tweetal hierdoor beleeft, raak je verliefd op de Oltrepò Pavese die op de pagina’s van het boek tot leven komt. Aan het einde van Italiaanse toestanden denk je alleen nog maar ‘Help ik wil een huis in Italië kopen’. Of op zijn minst op bezoek gaan bij de Bed-and-Breakfast, want het is Stef en Nico gelukt; na alle verbouwingsstress is hun Bed-and-Breakfast I due Padroni een feit en genieten zij van hun Italiaanse droom in de heuvels van de Oltrepò Pavese.

‘Non ci sono problemi’

Italiaanse Toestanden. Leven en overleven in Italië | Stef Smulders | ISBN 9789020202373 | Uitgeverij Boekenbent Barneveld | Paperback € 15,95 |Klik hier om Italiaanse toestanden te bestellen op bol.com

Lees een fragment uit Italiaanse toestanden:

“L’ingegnere Cassani,” zei Franco, zonder een moment te aarzelen. We hadden hem gevraagd of hij, als geometra van de gemeente Pavia, ons een architect of bouwkundig ingenieur di fiducia zou kunnen adviseren. Zijn antwoord was resoluut en daarmee voldoende overtuigend. Dat moest hem dan maar worden. We wilden de aanpassingen die aan ons pasgekochte huis verricht moesten worden graag laten ontwerpen door een ter zake kundige want wij waren op dit gebied dilettanti: we wisten van toeten noch blazen als het op verbouwingen aankwam. Dezelfde architect of bouwkundige kon dan meteen de uitvoering en kwaliteit van het verbouwingsproject bewaken en de aannemer aansturen. Dat soort werk delegeerden we graag.

Maar hoe vond je zo iemand? Willekeurig een naam prikken in de Pagine Gialle, de Gouden Gids? Dat leek ons niet de meest betrouwbare methode. Dus besloten we de Italiaanse aanpak te volgen: maak gebruik van je netwerk en zorg dat je iemand di fiducia> vindt. Dit typisch Italiaanse systeem werkt als volgt: je vraagt aan iemand die je vertrouwt of hij een betrouwbare persoon kent. Kent hij zo iemand dan zit je goed, want een Italiaan sterft liever duizend doden dan dat hij jouw vertrouwen beschaamt. Kent hij niet zelf iemand, dan vraagt hij rond in zijn vertrouwensnetwerk en als daaruit een naam voortkomt, zit je veilig, want binnen dat netwerk geldt dezelfde code van vertrouwen die je niet mag beschamen. Alles in Italie verloopt op deze manier: je hebt een arts di fiducia, een loodgieter di fiducia, een garage di fiducia, enzovoort. In feite komt het erop neer dat de Italiaan geen mens vertrouwt, tenzij deze di fiducia is. De wereld is een jungle vol met oplichters en flessentrekkers. Of op zijn minst is Italië dat.