My Puglia Experience: Een reisverslag van muzikaal Puglia

De oude man lijkt ons al niet meer op te merken. Hij zit op een houten krukje voor zijn huis, een eind buiten het gehucht Carpino. Hij kijkt om zich heen, geniet van het uitzicht dat hij heeft op het dorp en de omgeving. In het plaatselijke dialect spreekt hij een paar woorden, zelfs voor de Italianen in onze groep is het onverstaanbaar. Dan begint hij te spelen op de zelfgemaakte gitaar die hij vasthoudt, en geeft de maat aan met castagnetten.

De man die naast hem staat begint te zingen, terwijl op de achtergrond een ambachtsman uit olijfhout een set nieuwe castagnetten vervaardigt. Authentieker kan het bijna niet. De gitaar is de typische chitarro battente, de muziek is de Tarantella, de omgeving is die van Puglia, het meest zuidelijke punt van Italië, waar je het muzikale erfgoed in iedere stad en op iedere straathoek ontdekt.

Storyteller voor #MyPugliaExperience

Ik ben in Puglia als storyteller voor #MyPugliaExperience, een initiatief van Pugliapromozione. Zij nodigden 24 jonge, enthousiaste reizigers uit met een liefde voor Italië, die Puglia wilden beleven en hiervan verslag wilden doen op websites en social media. Niet alleen uit Nederland waren storytellers gekozen, ook uit België, Zwitserland, Frankrijk, Groot-Brittannië, Duitsland en Oostenrijk. We waren geselecteerd na een facebook contest, waarvoor ik mij enkele dagen voor de deadline pas aanmeldde, en een interview dat in mijn geval in Amsterdam plaatsvond. Enthousiast vertelde ik dat ik de natuur van Puglia wilde ontdekken. De prachtige rotskust beklimmen, over het platteland struinen en mensen leren kennen die vol liefde over hun regio praten. Amper twee weken later zat ik al in Puglia, als storyteller in de groep “Muziek van Heilig tot Profaan”. Ik reisde door heel Puglia, van de zee tot aan de bergen, zag de meest prachtige natuur en luisterde naar traditionele muziek in de historische centra van charmante dorpjes.

Muzikaal Puglia in de straten van Nardò

De eerste dag ontmoet ik mijn groep en we gaan direct op weg, op zoek naar de ziel van de muziek van Puglia. In de smalle straten van het historische centrum van Nardò ontdekken we het erfgoed van Luigi Stifani, de kapper én violist die een belangrijke rol speelde in de traditie van de Tarantella en de Pizzica in de Salento. Het is Ruggiero Inchingolo die de herinnering aan Stifani levend houdt. Hij speelt voor ons zijn muziek, midden op het dorpsplein, laat de handgeschreven partituren zien en vertelt vol enthousiasme over Stifani. Dit laatste helaas wel in het onvervalste en onverstaanbare plaatselijke dialect, waardoor we slechts flarden van het verhaal begrijpen.

De lunch bij Lido Beija Flor is een grote verrassing. Een strandtent, direct op de rotsen van de kustlijn van Puglia. “No stress” staat er op een bordje dat nonchalant boven de bar bungelt. En inderdaad is dit de perfecte relaxte locatie; met uitzicht op de zee, met je voeten in het water als je wil, eet je hier de locale specialiteiten; farro met gegrilde groenten, een pastasalade met verse vis, natuurlijk een glas wijn erbij. Hier willen we de hele dag wel blijven, ware het niet dat er nog een drukke middag op het programma staat. We reizen door naar het Palazzo Palmieri voor een workshop volksdansen, de pizzica, en het spelen van de tamburello, de tamboerijn. Muziek is niet mijn sterkste kant en dat blijkt direct. Onze docent is niet onder de indruk van mijn tamboerijn vaardigheden en ik ben blij als het culturele deel van het programma begint. Wijnproeven, hoe kan het ook anders in Puglia. Het hoogtepunt van de dag is voor mij wanneer we een oude olijfoliepers bezoeken, onder de grond, waar men eeuwenlang al de heerlijkste olijfolie perst, en we in het plaatselijke kerkje enkele aandoenlijke fresco’s bekijken.

Tradities van Cannole

De tweede dag is het de beurt aan de Cantrici di Cannole, een groep oudere vrouwen die de traditionele muziek van de regio zingt. We maken kennis met de rijkdom aan muziekgeschiedenis, de verschillende muziekstijlen en volksdansen. Na de lunch reizen we af naar de Grotta della Poesia, een grot waarvan het dak is ingestort en die verbonden is met de zee. Het water in de grot is helderblauw, en op de wanden moeten oude Messapische, Griekse en Latijnse inscripties, tekeningen en symbolen te vinden zijn; de grot was een oude plaats van verering van de god Taotor. Helaas wisten wij dat toen niet, anders was ik ernaar op zoek gegaan. We genieten wel van het uitzicht wanneer we de zon langzaam in de zee zien zakken. En we genieten wanneer we, met een paar durfals uit het team, besluiten te gaan cliffdiven in het heldere water van de grot. Deze kans heb je maar eenmaal!

De kust van Puglia

Van de zee genieten we ook wanneer we de dag erna een bootexcursie maken. We varen langs prachtige rotspartijen, verwonderen ons over de diepblauwe en soms zelf turquoise zee. We zwemmen langs de kliffen, zwemmen zelfs door enkele grotten die onder water liggen en zien op luttele meters afstand vissen in het heldere water. We varen langs vissersboten, waar de vissers trots hun vangsten in de lucht houden. Ik geniet enorm van het prachtige uitzicht. Zo anders dan de kustlijnen die ik van Italië gewend ben. Woester dan Toscane, ruiger dan in Lazio, en ontzettend prachtig. Maar het is de avond waar de meesten naar uitkijken; we reizen namelijk af naar Scorrano om het Festa di Santa Domenica te beleven. Dit is een lichtfestival tere ere van de patroonheilige Santa Domenica. In de steegjes en op de pleinen van het dorp zijn talloze houten stellages gebouwd, sommigen tot wel veertig meter hoog, die ’s avonds verlicht worden met tienduizenden lampjes, en tot leven komen met vuurwerk en muziek. We kijken onze ogen uit. Het festival is ooit ontstaan om de overwinning op de Zwarte Dood, de pest, te herdenken. Tegenwoordig is het een geweldig spektakel dat je niet mag missen wanneer je in Puglia bent!

Meer zien en lezen? Overmorgen plaats ik deel 2 van mijn reisverslag online! Volg ook de hashtag #weareinpuglia of #MyPugliaExperience op Facebook, Twitter, Instagram en Pinterest.