Sabina Vrouw van Hadrianus, Nynke Smits

Historische romans. Je houdt er van of je houdt er niet van. Dat dacht ik altijd. Zoals er mensen zijn die historische oorlogen naspelen op een strategisch spelbord en mensen die dat niet doen. Het is een lastig genre. Want je hebt de historici die proberen een roman te schrijven, en je hebt de schrijvers die proberen een geschiedenisverhaal te vertellen. Het moge duidelijk zijn: niet elke historicus kan een goed portret neerzetten of een karakter maken en niet elke verhalenverteller kan recht doen aan de loop van de geschiedenis.

Vrouwengeschiedenis

De hoofdpersoon van dit boek “Sabina” is de keizerin, vrouw van keizer Hadrianus. Een iets minder bekendere figuur uit de geschiedenis wiens persoonlijkheid nog vorm kan krijgen in mijn geest door het werk van Nynke Smits. Is dit de geschiedenis van de underdog, de vrouwengeschiedenis, die nog niet is geschreven? vraag ik mij af. Natuurlijk kun je op de universiteit lezen over hoe vrouwen leefden in de oudheid. Op welke manier zij macht uitoefenden, hoe hun macht werd beperkt. Maar dit gaat pas leven als het gepersonifieerd wordt in een leesbare roman.

Dit boek doet recht aan het belang van Sabina. Het geeft een kijkje in de politieke intriges die technisch goed en zelfs verfijnd in elkaar zitten. De weerslag van macht op individuen aan de top van de maatschappij is uiterst interessant om te lezen en het boek heeft een grote aandacht voor historische details. Het is wel handig als je een beetje thuis bent in de geschiedenis. Er is ook een goede begrippenlijst opgenomen achter in het boek.

Vergelijk

Natuurlijk maak ik dan een vergelijk met andere historische “Italiaanse” romans. Arthur Japin met zijn Italiaanse Casanova in “Een schitterend gebrek”. Een meeslepend verhaal over een intelligente, ondernemende vrouw. De verhalen van Monaldi & Sorti waarbij het intrige voorop staat. Als oudheidfan probeerde ik de Cicero reeks van Robert Harris, maar ik kwam er niet doorheen. Cicero ging niet leven voor mij. In dat boek bleef de verering intact, de gerationaliseerde mythe tot stand gekomen door eeuwenlange tradities rondom de orator, jurist en politicus. Waar Cicero van Harris barst van de politieke intriges blijven deze welhaast zonder emotioneel belang. Het zijn allemaal rationele afwegingen. De emoties van Cicero zijn alleen van belang als het om zijn dochter gaat, niet in de politiek. Bij het boek “Livia Augusta” van Matthew Dennison staan de historische feiten voorop en niet de leesbaarheid. Niet echt een roman te noemen dan. Zoals ik al zei: ik vind het een ingewikkeld genre.

Een compleet plaatje

Nynke Smits, docente klassieke talen aan het Stedelijk Gymnasium in Leiden heeft het aangedurfd emoties te verweven met de geschiedenis. In een historische roman zou hiervoor juist ruimte moeten zijn. “Sabina” is een mooi portret geworden van een sterke, gevoelige en intelligente vrouw, die slachtoffer is van haar eigen fouten en vooringenomenheid. Veel interessanter dan een vrouw die slachtoffer is van kwaad van buitenaf. Zoals slechte mannen die échte politiek zouden bedrijven of die harteloos zijn. Sabina laat zien dat politiek bedrijven vaak het maken van keuzes is op een moment dat je niet alle feiten onder ogen hebt. En dat doen vrouwen en mannen. Het maakte dat ik “Sabina” gretig en met plezier uitlas. Het is de prestatie van de schrijfster geweest deze twee ogenschijnlijke tegenstrijdige belangen, evenwichtig te verenigen.