Romeinse literatuur: ‘Het leven in Rome’ van Horatius

Dit kleine boekje vol satiren van de Romeinse schrijver Horatius (65-8 v. Chr.) geeft een leuk inkijkje in de gedachtenwereld van de Romein. De dichter laat duidelijk zijn mening blijken over tal van mensen en zaken uit het dagelijkse leven in het oude Rome. De vorm is dan weer erg sierlijk en het is dus grappig deze combinatie van eruditie en alledaagsheid. Ook kun je bij Horatius terecht voor levenslessen: hij geeft advies over hoe te leven. Hecht geen belang aan geld, geen belang aan de mening van anderen en sta je vrienden bij door dik en dun. ‘Het leven in Rome’ van Horatius.

Selfie

Horatius schrijft veel over zichzelf, over zijn schrijfkunst en zijn relatie tot andere schrijvers. Wat dat betreft is het boekje een beetje wat de selfie nu is: een zelfportret dat je met iedereen wil delen. Iets dat iedereen wil zien maar tegelijkertijd ook verveling kan oproepen.

Tips voor je bedleven

Interessanter zijn de tweede satiren waarin Horatius schrijft over seks met vrouwen. Waarom toch vallen sommige mannen op getrouwde vrouwen als er voor de welgestelde Romein gewoon slaven ter beschikking staan? Deze kunnen veel huwelijksleed en politieke en gerechtelijke complicaties voorkomen. Horatius snapt het niet. Ten zeerste af te raden. Daar vind ik wat voor te zeggen. Anderzijds: mutual consent was voor slaven uiteraard niet van toepassing en de #metoo emancipatiegolf zou nog lang op zich laten wachten.

Reisverhalen

De beschrijving van de reis over de Via Appia geeft een goede inkijk in het reizen in de Romeinse tijd. De drukte in herbergen, vreemde gasten ter plekke, praatzieke opdringers die de rust van de serene reiziger verstoren. Horatius meimert over :

…. het droeve lot

is thans aanstaande dat mij in mijn jeugd

voorspeld is door een oud Sabellisch mensch

na ‘t schudden van haar alvoorziende urn

“Deez’man zal noch door vuig vergif of zwaard

des vijands sterven, noch door pleuris, hoest of

trage jicht.  Wat hem de das omdoet,

ten lange leste, is een ouwehoer.

Derhalve dient hij, als hij bij zijn hoofd is,

als hij groot is, kletsmajoors te mijden.”

Een vreselijk lot. Die arme Horatius. Het zal je maar overkomen. Ben je net de wereld aan het ontdekken, aan het genieten van natuur en je over aan het geven aan diepzinnige overpeinzingen, gebeurt je dat. Evengoed zou ik ook niet graag bij Horatius op de kamer in een Romeinse herberg willen liggen. Hij vertelt over het bevuilen van zijn bed na een mooie droom over een mooi meisje. Shameless, maar zoals ook van der Poel zegt: het maakt Horatius moralisme (we kunnen met gemak enkele tegeltjeswijsheden er uit halen) beter verteerbaar. De dichter had ook wel zelfspot.

Context

Achterin het boekje worden de satiren door van der Poel in een context geplaatst. Het was de eerste van Horatius werken, de literaire vorm wordt in een historische setting geplaatst, dat is wel interessant.

Horatius | Het leven in Rome – Het eerste satirenboek | Vertaling: Vincent Hunink – Met een nawoord van Marc van der Poel | Uitgeverij Athenaeum 2018 | 12,50 euro | Bestel het boek hier bij bol.com