Achter het portret van Giovanna degli Albizzi Tornabuoni gaat een tragisch verhaal schuil. De jonge Giovanna werd in 1468 geboren in een van de meest vooraanstaande families van Florence. Ze werd uitgehuwelijkt aan de jonge Lorenzo Tornabuoni, enige zoon van Giovanni de Francesco Tornabuoni en Francesca di Luca Pitti, en werd halsoverkop verliefd op hem. De viering van het huwelijk tussen Lorenzo en Giovanna duurde drie dagen en was zo groots en prachtig dat er een eeuw later nog over werd geschreven en er talloze kunstwerken aan gewijd zijn.
Hun geluk mocht niet lang duren. Giovanna stierf, slechts twintig jaar oud, terwijl ze zwanger was van hun tweede kind. Getroffen door verdriet gaf Lorenzo opdracht aan Domenico Ghirlandaio een portret te maken waarmee Lorenzo zijn geliefde vrouw kon herdenken en waarmee haar schoonheid bewaard zou blijven voor het nageslacht. En hiermee ook het tragische verhaal van Lorenzo en Giovanna.
Een portret van Giovanna
Giovanna is weelderig gekleed in een brokaten overjurk en draagt om haar hals een waardevol sieraad: een robijn gezet in goud met drie zijdezachte glanzende parels, hangend aan een dun koord. Dit juweel kreeg ze van Lorenzo’s familie als huwelijksgeschenk. In een nis achter haar ligt een gelijkwaardig sieraad, ten teken van haar nobele elegantie. De bloedkoralen rozenkrans en het gebedenboek op de achtergrond, tonen de religieuze overtuigingen en de vroomheid van Giovanna.
Op een cartellino, Italiaans voor klein stukje papier, op het schilderij is dan ook het citaat te lezen “ARS VTINAM MORES / ANIMVMQVE EFFINGERE / POSSES PVLCHRIOR IN TER / RIS NVLLA TABELLA FORET: O kunst, als jij de zeden en de geest zou kunnen uitbeelden, dan zou er op aarde geen mooier schilderij te vinden zijn.’
Het paneel bezette een ereplaats in een van Lorenzo’s appartementen in het familiepaleis van de Tornabuoni, samen met dat van de Medici één van de grootste paleizen van de stad. In een grote vergulde lijst was het portret te bewonderen in de “chamera del palco d’oro”, een kamer waarin zelfs het plafond verguld was.
Ghirlandaio portretteerde Giovanna nogmaals, in de Capella Maggiore van de Santa Maria Novella in Florence. Hier wordt Giovanna afgeschilderd als een getuige van de scène van de Visitatie.
Lees meer over de mooiste portretten van de Renaissance:
– Filippo Lippi
– Een tragisch portret: Lorenzo en Giovanna
– De dame met de hermelijn
– La Fornarina: een maîtresse afgebeeld als Madonna
– Bia de’ Medici
