Egypte in Rome, een piramide in Trastevere

Overal in de Eeuwige stad zijn sporen te vinden van de aanwezigheid van bezoekers uit de Lage Landen. Van pelgrims, reizigers en van kunstenaars zoals Pieter Moninckx, die 13 jaar in Rome doorbracht ten dienste van de paus. Deze Moninckx laat ons een prachtig stukje vergeten Rome zien, aan de hand van zijn tekening van de Piramide van Cestius en de Porta San Paolo. Inderdaad, een ware piramide midden in de Romeinse wijk Testaccio.

Een piramide in Rome?

Dat wilde ik ook zien! Je kan de piramide normaal gesproken niet bezoeken, maar toen ik een tijd geleden voor een cursus in Rome was kregen wij de mogelijkheid geboden het interieur van deze piramide te bezoeken. Tegen zo’n mooie kans zeg ik natuurlijk nooit nee!

De prachtige tekening van Pieter Moninckx toont ons de piramide en de Porta San Paolo, aan de huidige Via Ostiensis aan de rand van Rome. Vandaag de dag kunnen wij deze nog steeds bewonderen; met de protestantse begraafplaats op de achtergrond en in het zicht van de middeleeuwse torens van de Porta San Paolo.

Het opmerkelijke monument blijkt een tombe van Caius Cestius te zijn, een voorname Romein met een voorliefde voor Egypte. Dat Caius Cestius een grote liefhebber was van Egypte is niet vreemd. Rome had net het Egyptische rijk veroverd en er was natuurlijk niets chiquer en meer exotisch dan een interesse in deze vreemde cultuur, die het grootste deel van de Romeinen totaal vreemd was. Preator en volkstribuun Cestius liet zelfs in zijn testament opnemen dat hij begraven wilde worden in een piramide.

Egypte in Rome

Het bouwwerk is klein voor een piramide, precies 100 Romeinse voet (zo’n 30 meter) hoog, maar is geheel bedekt met wit Carrara marmer. En alsof de buitenkant nog niet indrukwekkend genoeg is, vind je in het interieur een nog grotere verrassing. Deze is echter eeuwenlang verborgen gebleven.

Aan het eind van de derde eeuw voor Christus startte men met de bouw van een muur om Rome, de Aureliaanse Muur, ter bescherming van de stad. Omdat de muur zo snel mogelijk gebouwd moest worden, werden vele bestaande gebouwen simpelweg in de muur opgenomen. Zo werd ook de piramide, die eigenlijk vreselijk in de weg stond, niet afgebroken.

Grafkamer van de piramide

De piramide stond in de middeleeuwen overigens bekend als ‘Meta Remi’, de graftombe van Remus, tweelingbroer van Romulus de stichter van Rome. Mede hierdoor bleef de piramide in trek bij bezoekers van de stad, maar pas in de zeventiende eeuw ontdekte men, toen er een tunnel aan de verdedigingswerken werd toegevoegd, de grafkamer van de piramide. Deze grafkamer bleek prachtige muurschilderingen te bevatten en Paus Alexander VII gaf opdracht tot restauratie van de fresco’s, wat ook wordt herdacht in een inscriptie in de kamer. De grafkamer zelf bleek helaas al geplunderd te zijn.

De grafkamer is alleen te bereiken via een kleine tunnel waarmee je uitkomt in een rechthoekige grafkamer, met tongewelven en beschilderd met prachtige fresco’s. Aan de oost- en westzijde, ongeveer in het midden, kunnen we de inscripties lezen met de namen en titels van Cestius en een verslag van de omstandigheden van de bouw van het monument.

Geniet van de foto’s! Ben je in Rome? Dan is deze stadswandeling langs Klassiek Rome een aanrader!