Lucrezia Borgia: een leven vol schandalen
Je kunt haar zien in de Borgia-vertrekken in het Vaticaans Apostolisch Paleis waar ze staat afgebeeld in al haar onschuld en met grote schoonheid: Lucrezia Borgia. Op het fresco poseert ze als de heilige Catharina, in geschil met de keizer aan het hof van Alexandrië. Een jonge vrouw, een meisje bijna, met om haar heen hovelingen die gelijkenissen vertonen met haar broers Cesare en Juan, en de islamitische prins Djem.
Dochter van de Borgia paus
Hoe onschuldig deze verbeelding van Lucrezia ook is en hoe prachtig de fresco’s ook zijn, deze Borgia appartementen in het Vaticaan kan je nauwelijks onschuldig noemen. In deze ruimtes werden plannen beraamd om politieke tegenstanders van de paus gewetenloos uit de weg te ruimen, werden vriend en vijand ontvangen bij beruchte diners en grootse feesten en lag Lucrezia’s tweede echtgenoot zwaargewond in bed, na een aanval op zijn leven door Lucrezia’s familie.
Fresco van Lucrezia Borgia geschilderd door Pinturicchio (c.1454-1513). Borgia Appartementen, Vaticaan, Rome
Het roerige leven van Lucrezia Borgia
Er zijn weinig personen wiens leven zo vol drama en schandalen blijken te zijn als die van Lucrezia Borgia. Woorden waarmee je haar kan omschrijven zijn berucht, gevreesd, bloedmooi en gevaarlijk. Bovenal is zij ook de, zij een onwettige, dochter van een paus. Lucrezia werd geboren op 18 april 1480, net als haar beruchte broer Cesare een vermeend buitenechtelijk kind van paus Alexander Borgia en Vannozza dei Cattanei. Al op jonge leeftijd werd Lucrezia uitgehuwelijkt aan Giovanni Sforza, met wie ze trouwde toen ze dertien jaar oud was.
De politieke invloed van de Sforza’s bleek echter te min voor de Borgia waarna Lucrezia’s vader er alles aan deed om het huwelijk te ontbinden. Naar verluidt deed de Borgiapaus een poging Sforza te vermoorden en dwong hem vervolgens tot een echtscheiding op gronde van impotentie, een wettige grond om een huwelijk nietig te verklaren. Sommige bronnen vertellen ons echter dat Lucrezia op dat moment zwanger was van een buitenechtelijk kind, dat zij later ter wereld zou brengen in een klooster.
Het kind bleek echter geen reden om Lucrezia niet nogmaals uit te huwelijken. Op haar achttiende huwde ze de Napolitaanse Alfonso d’Aragon die twee jaar later vermoord zou worden. Lucreza’s broer had een bondgenootschap gesloten met Frankrijk tegen Napels, en hiermee werd Alfonso een onbruikbare pion in het machtsspel van de Borgia. Enkele jaren na de dood van haar tweede man werd Lucrezia nogmaals uitgehuwelijkt, ditmaal met Alfonso I d’Este, hertog van Ferrara. Het huwelijk bracht meerdere kinderen voort en duurde de rest van haar korte leven. Ze stierf in het kraambed, 39 jaar oud.
Portret van een vrouw, door Bartolomeo Veneto. Wordt door sommige wetenschappers benoemd als een portret van Lucrezia Borgia
Een pion in handen van de paus
Ze heeft haar reputatie dus niet mee, deze Lucrezia Borgia, maar is het niet zo dat zij slechts een pion was in handen van de beruchte Borgia paus? Ze werd ten tijde van haar leven omschreven als een medogenloos gifmengster en werd beschuldigd van incestueuze verhoudingen met haar broer Cesare en haar vader Alexander VI. Echte bewijzen ontbreken hiervoor echter.
Werd zij enkel gebruikt door haar vader en broers om middels gearrangeerde huwelijken hun eigen politieke ambities te bevorderen? Daarbij werd ongetwijfeld goed gebruik gemaakt van de grote schoonheid waar Lucrezia in brede kring om bekend stond. Of is de hele familie, door politieke tegenstanders wellicht, in een kwaad daglicht gesteld en zijn de verhalen die wij nu over de familie kennen pure leugens? Aan het pauselijke hof was men immers niet vies van een machtsspelletje…
