• Home
  • Over Italië Uitgelicht
  • Samenwerken met Italië Uitgelicht
  • Contact
  • Winacties
  • Blog
  • Nav Social Icons

  • Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
  • Home
  • Reizen naar Italië
    • Autoroutes naar Italië
    • Auto huren in Italië
    • Zona Traffico Limitato, ZTL
    • Accommodaties
  • Regio’s
    • Noord-Italië
      • Emilia-Romagna
      • Friuli-Venezia Giulia
      • Liguria / Ligurië
      • Lombardia / Lombardije
      • Piemonte / Piëmont
      • Trentino-Alto Adige / Trentino-Südtirol / Trentino-Zuid-Tirol
      • Valle d’Aosta / Aostadal
      • Veneto
    • Midden-Italië
      • Lazio
      • Marche / Marken
      • Toscana / Toscane
      • Umbria / Umbrië
    • Zuid-Italië
      • Abruzzo / Abruzzen
      • Basilicata
      • Calabria / Calabrië
      • Campania / Campanië
      • Molise
      • Puglia / Apulië
      • Sardegna / Sardinië
      • Sicilia / Sicilië
  • Steden
    • Noord-Italië
      • Bergamo
      • Bologna
      • Bolzano / Bozen
      • Genova / Genua
      • Mantova / Mantua
      • Milano / Milaan
      • Padova / Padua
      • Torino / Turijn
      • Venezia / Venetië
      • Verona
    • Midden-Italië
      • Assisi
      • Firenze / Florence
      • Lucca
      • Perugia
      • Pisa
      • Roma / Rome
      • Siena
      • Volterra
    • Zuid-Italië
      • Bari
      • Cagliari
      • Catania
      • Lecce
      • Matera
      • Napoli / Napels
      • Palermo
      • Taormina
  • Reisroutes
  • Boekentips
  • Kunst & Cultuur
    • Architectuur
    • Geschiedenis
    • Italiaanse kunst
    • Tentoonstellingen
  • Italiaanse keuken
    • Italiaanse kookboeken
    • Italiaanse producten
    • Italiaanse recepten
    • Restaurants
  • Winacties
  • Contact
    • Over Italië Uitgelicht
    • Samenwerken met Italië Uitgelicht
  • Blog
  • Mobile Menu Widgets

    Zoeken

    Volg me op social media!

Italië Uitgelicht

Italië Uitgelicht

Culturele reizen naar Italië!

  • Reizen naar Italië
    • Autoroutes naar Italië
    • Auto huren in Italië
    • Zona Traffico Limitato, ZTL
    • Accommodaties
  • Regio’s
    • Noord-Italië
      • Emilia-Romagna
      • Friuli-Venezia Giulia
      • Liguria / Ligurië
      • Lombardia / Lombardije
      • Piemonte / Piëmont
      • Trentino-Alto Adige / Trentino-Südtirol / Trentino-Zuid-Tirol
      • Valle d’Aosta / Aostadal
      • Veneto
    • Midden-Italië
      • Lazio
      • Marche / Marken
      • Toscana / Toscane
      • Umbria / Umbrië
    • Zuid-Italië
      • Abruzzo / Abruzzen
      • Basilicata
      • Calabria / Calabrië
      • Campania / Campanië
      • Molise
      • Puglia / Apulië
      • Sardegna / Sardinië
      • Sicilia / Sicilië
  • Steden
    • Noord-Italië
      • Bergamo
      • Bologna
      • Bolzano / Bozen
      • Genova / Genua
      • Mantova / Mantua
      • Milano / Milaan
      • Padova / Padua
      • Torino / Turijn
      • Venezia / Venetië
      • Verona
    • Midden-Italië
      • Assisi
      • Firenze / Florence
      • Lucca
      • Perugia
      • Pisa
      • Roma / Rome
      • Siena
      • Volterra
    • Zuid-Italië
      • Bari
      • Cagliari
      • Catania
      • Lecce
      • Matera
      • Napoli / Napels
      • Palermo
      • Taormina
  • Reisroutes
  • Boeken
  • Kunst & Cultuur
    • Architectuur
    • Geschiedenis
    • Italiaanse kunst
    • Tentoonstellingen
  • Italiaanse keuken
    • Italiaanse kookboeken
    • Italiaanse producten
    • Italiaanse recepten
    • Restaurants
De olifant van Bernini

Het kuikentje van Minerva: de olifant van Bernini in Rome

18 november 2013 door Aniek Rooderkerken

Het kuikentje van Minerva: de olifant van Bernini in Rome

Romeinen gebruiken graag koosnaampjes, zelfs voor hun standbeelden. Zo kennen wij in Rome ook il Pulcino della Minerva, ofwel het kuikentje van Minerva. Anders dan je waarschijnlijk zou verwachten, is dit de bijnaam die de Romeinen gebruiken voor de stenen olifant op het Piazza della Minerva, waarop een antieke Egyptische obelisk rust. Over het standbeeld is een merkwaardig verhaal te vertellen. In de hoofdrol niemand minder dan de belangrijkste architect en beeldhouwer van de Italiaanse Barok: Gianlorenzo Bernini.

Il Pulcino della Minerva

Het kleine monument bevindt zich voor de prachtige gotische basiliek Santa Maria sopra Minerva, op een plein achter het Pantheon. De basiliek dankt haar naam aan het feit dat deze werd gebouwd op de restanten van een antiek gebouw. Men dacht dat het de tempel betrof die gewijd was aan Minerva, godin van de wijsheid.

In werkelijkheid stond deze tempel een paar honderd meter verderop en was de basiliek gebouwd op de fundamenten van de Saepta Julia en wellicht ook de Tempel van Isis en Serapis. In de tuin van het Dominicaner klooster dat is verbonden aan de kerk, vonden enkele monniken in 1665 namelijk een kleine Egyptische obelisk die aan alle zijden versierd was met hiërogliefen en die waarschijnlijk ooit de Tempel van Isis en Serapis heeft verfraaid.

De olifant van Bernini in Rome
De olifant van Bernini in Rome

Obelisk voor de Santa Maria sopra Minerva

Paus Alexander VII gaf opdracht om de obelisk op het plein voor de Santa Maria sopra Minerva te plaatsen. Verschillende architecten maakten een ontwerp voor het voetstuk van het monument. Onder hen Padre Domenico Paglia die zelf ook deel uitmaakte van de paters dominicanen. Volgens zijn plan zou de obelisk moeten rusten op zes kleine heuveltjes (dezelfde “montini” die te zien zijn op het wapenschild van de machtige Chigi familie, waarvan Alexander VII afkomstig was). Op iedere hoek zou een afbeelding van een hond moeten komen. De honden waren het symbool van de paters dominicanen die in het latijn ook wel Domini canes werden genoemd, honden van de Heer, om hun loyaliteit te benadrukken als de honden die de Heer helpen bij het leiden van zijn schapen.

De paus wees het ontwerp echter af. Hij zocht een monument dat symbool zou staan voor de Goddelijke kennis en wijsheid en dat zou herinneren aan de oude betekenis van de plaats. Gianlorenzo Bernini kreeg de uiteindelijke opdracht een basis te ontwerpen voor de obelisk. Uit de vele ontwerpen die hij maakte werd de olifant gekozen, als een symbolische voorstelling van kracht, wijsheid en vroomheid. Een inscriptie op een van de zijden van het monument vermeldt dan ook ‘Documentum intellige robutae mentis esse solidam sapientiam sustinere‘. ‘Het vereist een krachtige geest om de last der wijsheid te dragen.’

Voor de olifant was Bernini geïnspireerd door de Hypnerotomachia Poliphili (‘De strijd van Poliphilo om liefde, in een droom’), een destijds roman die in 1499 werd uitgegeven en geschreven was door Francesco Colonna. In dit boek komt Poliphilo in zijn dromen een antieke stad tegen, vol met obelisken, piramides en labyrinten. Hij ontmoet er een stenen olifant die op zijn rug een obelisk draagt, een redelijk ongewone ontmoeting die ook is afgebeeld in het boek.

De olifant van Bernini

In het oorspronkelijke ontwerp van Bernini werd de olifant niet ondersteund,. Hierdoor zou het gehele gewicht van de obelisk op de vier poten van de olifant rusten. Pater Paglia was nog altijd verontwaardigd dat de paus niet voor zijn ontwerp had gekozen, en overtuigde de paus ervan dat het ontwerp van Bernini niet stabiel genoeg zou zijn. De paus verordonneerde Bernini hierop het monument een stevig voetstuk te geven en de poten van de olifant in te korten, net als bij de illustratie van de Hypnerotomachia.

Bernini was echter fel tegen deze verandering. Deze zouden het beeld maar lomp maken. De paus hield echter voet bij stuk en besloot tegen de zin van Bernini dat de aanpassingen moesten worden doorgevoerd. In een laatste redmiddel probeerde de kunstenaar de olifant een groot zadelkleed te geven en deze net zo mooi te decoreren als de olifant zelf. Hij hoopte hiermee de korte pootjes van de olifant te verbergen. Het mocht niet baten, want het standbeeld bleef zijn gedrongen en zware uiterlijk behouden.

Il porcellino

Het monument werd in 1667 op het plein geplaatst. Kort hierna gaven de Romeinen het mollige beeld dan ook de mooie bijnaam il porcellino, het varkentje. In de loop van tijd vervaagde de herinnering aan het ontstaan van de bijnaam van het beeld en verwarde men deze met pulcino (kuikentje), of purcino zoals ze de olifant in het Romeinse dialect liefkozend noemen. Sindsdien staat het olifantje van Bernini in de volksmond dan ook bekend als het kuikentje, of pulcino della Minerva.

De wraak van Bernini

Bernini zinde echter op wraak. Hij kon het niet hebben dat de Dominicaner priester ervoor gezorgd had dat de verplichte aanpassingen zíjn kunstwerk de bijnaam ‘varkentje’ hadden bezorgd. Bernini zorgde er dan ook voor dat de olifant zo op het Piazza della Minerva werd geplaatst dat het met zijn achterwerk naar het nabijgelegen Dominicaner klooster kwam te staan.

De olifant van Bernini in Rome
De olifant van Bernini in Rome – het kuikentje van Minerva

Categorie: Italiaanse kunst, Italië, Kunst & Cultuur, Lazio, Midden-Italië, Roma / Rome

Over Aniek Rooderkerken

Aniek studeerde Renaissance Studies, ging hiervoor naar Florence, Rome en Perugia. Op reis bezocht ze nog veel meer Italiaanse bestemmingen. Ze is de oprichter van Italië Uitgelicht en schrijft over reizen, kunst, cultuur en boeken. Ze schrijft ook op reizennaarpuglia.nl
avontuuropreis.com.

Dit vind je misschien ook leuk

Agriturismo Crose in Spigno Monferrato, PiemonteAgriturismo Crose in Spigno Monferrato
De mooiste dorpjes van Zuid-ItaliëDe mooiste dorpjes van Zuid-Italië
Livia Augusta, de machtigste vrouw van RomeDe machtigste vrouw van Rome “Livia Augusta”

Lees Interacties

Geef een reactie Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Next Post >

Le statue parlanti – de brutale woordvoerders van Rome

Primaire Sidebar

Ciao

Ciao! Mijn naam is Aniek en ik ben gek op Italië. Ik studeerde Renaissance Studies, ging hiervoor naar Florence, Rome en Perugia. Op reis bezocht ik nog veel meer Italiaanse bestemmingen. Op Italië Uitgelicht deel ik Italiaanse bestemmingen en reisverhalen, en schrijf ik over van alles rondom cultuur, tradities, kunst, boeken en culinair.

Lees meer

Op social media

Zoeken

Nieuwsbrief

Blijf op de hoogte van de mooiste verhalen en ontvang één keer per maand de beste reistips voor Italië!

Disclaimer & Privacyverklaring

Lees ook De Smaak van Italië

De nieuwe editie van De Smaak van Italië wil jij ook lezen! Bestel via deze link de nieuwe editie zonder verzendkosten!

• De beste tips voor stad en strand
• Piëmonte: weekend escape tussen de wijngaarden
• Gardameer: de 5 leukste plekken
• Arezzo: rondsnuffelen op de antiekmarkt
• Sicilië: het griekse hart van Syracuse
• Aan tafel bij Toscanini
• Ontdek de nieuwe recepten van kookboekauteur en foodsstyliste Janneke Philippi

Footer

Disclaimer

Blogs op deze website kunnen een samenwerking zijn of affiliate links bevatten. Dit betekent dat als je via één van deze links een aankoop doet, Italië Uitgelicht een kleine commissie ontvangt zónder extra kosten voor jou. Je leest meer hierover in de disclaimer.

Volg mij op social media

Over deze website

Italië Uitgelicht is onderdeel van Aniek Rooderkerken Adventure Media, ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder het KvK-nummer 71391177.

Meer reisinspiratie?

Op Avontuur op reis.com lees je over outdoor reizen, avontuur, natuur, fietsen en hiking.

Ga je op reis naar Puglia? Bekijk dan de website Reizen naar Puglia.

Copyright Italië Uitgelicht © 2023